Номын зохиогч Хидэр Дарволл-Смит сэтгэл засал, тэр дундаа зүүд нойроор засах арга барил эзэмшихээр хөөж маркетинг, дизайны ажлаа орхижээ. Хидэрийн судалгааны ажлын үндсэн агуулга нь “муу нойр, муу сэтгэлзүй хоёрын аль нь анхдагч вэ” гэдэг асуулт. 

Хамтарсан Засгийн газар гээч нь үнэн хэрэгтээ өнгөрсөн сонгуулийн өмнө "Херо" Баатарын найруулан тавьж, Л.Оюун-Эрдэнэ гол дүрд нь тоглосон "С.Зоригийн хэрэг" хэмээх цувралын эмгэнэлт үргэлжлэл юм. 

Ц.Туваан сайдын амласан хугацаанд амжуулах, өндөр ашигтай гэрээ байгуулахын аль нь чухал вэ?

Монголчууд бараг бүгд материаллаг байдалд хүлүүлсэн, эд материалын асар их хүсэлд баригдсан. Түүнийгээ улс төрчдөөсөө шаардчихаад өөрсдөө зүв зүгээр суугаад байдаг. Зөрүүлээд эрх чөлөө нь хэтэрчихсэн, хэн дуртай нь юу ч хийж болдог. Ийм байдлаар 34 жил толгойг нь илж нялуурлаа. Популизмыг больё гэтэл нь хийлээ. 2024 онооp төгсгөе!

Ийм арчаагүй, арын хаалга, авилгал, хариуцлагагүй, шударга бус байдалд автсан монголын их спорт яаж амжилт гаргах юм бэ. Өнөөдрийн дэлхийн их спортын өрсөлдөөнд тэсэж үлдсэн нь Монголын хувьд ганц эмэгтэй жудо л байна. Эрэгтэй чөлөөт бөх, эрэгтэй бокс, эмэгтэй буудлага, байт харваа бүгд дэлхийд өрсөлдөх чадваргүй болжээ.

Шинэхэн гишүүдээс цөөнх нь ажил хэрэгчээр хандсанаас бусдаар Монгол Улсын хууль тогтоох, гүйцэтгэх засаглалын хувь заяа нэг намын урьдчилан бичсэнээр өрнөж байна. Ийм үзэгдэл улс төрийн соёлдоо ч, улс орны хувь заяанд ч хэрэгтэй юм биш.

Сонгуульд оролцоо ч үгүй, хаа хамаагүй найман жилийн өмнө улстөрөөс гарсан Ц.Элбэгдорж гэдэг “Зомби”-г босгоод С.Зоригийг хөнөөсөн хэргээр зодож харуулсаар МАН ялчихлаа шүү дээ! Үнэндээ АН-д зодуур даах нь Ц.Элбэгдорж л байсан хэрэг, өнөөх нь бас сөрөөд үзэлцээд байх юм, зүгээр нам жим хэвтчихсэн бол хамаг ажлыг нь нураахгүй юу. АН өөрөө хэт сул дорой байв, харин Ц.Элбэгдорж МАН-ын PR багт туслаад намаа унагачихлаа. Эцсийн эцэст тэр АН-ын үеэ өнгөрөөсөн хуучин улстөрч сонгуульд ямар падлийтай байсан бэ? Зүгээр л жүжиг шүү дээ!

Нэг хэсэг нь албан тушаалтай болоод нийтийнхээ эрх ашгийг гаргуунд нь гаргаж болохгүй. Найман жил цөөнх байсан АН боломжийг ашиглаад бодлогоо түлхье, амлалтаа биелүүлье гэж болох ч ялсан нам нь ялагдагчийг урдаа бариад хариуцлагаас мултарч болохгүй.

Яг нарийндаа бол Хулан энэ тэр яасан гэхээр, аравдугаар Богдыг Монголоос тодруулахгүй байх тал дээр Хятадын сонирхлыг төлөөлсөн бололтой юм шиг. Энэ бол, Монголд нарийн төмөр зам тавиулахгүй, нүүрс зөөх замыг Хятадтай холбуулахгүй байх Москвагийн сонирхлыг төлөөлөхтэй л төсөөтэй явдал. Гэтэл нэгийнх нь хэрэг 200 хувь бүтээд, одоо ч үргэлжлэн бүтээд байхад хөөрхий Хулан ажил нь ч бүтсэн юмгүй, өөрөө ч шоронд байх нь арай л, арай л санагдахгүй байна уу?

3.5 сая монголчуудыг маань залхааж буй олон намын систем, намуудыг дагасан нийгмийн ялгарал, ялгаралаас үүдэх дайсагнал, үзэн ядалтыг зөөлрүүлэх, болж өгвөл арилгах санаанд би хөтлөгдөж байна. Монголчуудын туйлшрал савлагаа, фанатизм хэрээс хэтэрснийг удаа дараагийн УИХ-ын сонгуулиуд харуулдаг.

Л.Гантөмөр богино хугацаанд эвлэлдэн нэгдүүлж, чамлахааргүй амжилт сонгуулиар үзүүлсэн ч энэ намаас авдгаа авчихсан зүтгэлтнүүдийнх нь нөлөө сөргөөр нөлөөлөв. Тэд цахим орчинд намаа зүхэж, удирдлагуудаа муулсаар сонгууль дуусгасан. Үүнээс илүү амжилт үзүүлж, засаг барих хэмжээнд биш гэхэд одоогийнхоосоо арай олон суудал авч болох байсан ч болсонгүй.

Хөрөнгөө нэгэнт оруулсан компагийг шахан гаргасны дараа бусад хөрөнгө оруулах гэсэн компаниуд орхин гарав. Эдийн засаг огцом өссөнөөсөө хурдан унаж эхэллээ. Алтанхуягийг огцруулж оронд нь Сайханбилигийг томилов. Засгийн газар дангаараа байгуулах бололцоогүй учир МАН-тай хамтарсан Засгийн газар байгуулжээ. Гэсэн ч дахиад барьцаанд оров, юу гэвэл сонгууль дөхүүлж байгаад хамтарсан Засгийн газрын хамтрагч МАН гэнэт засгаас гарч хорлов. Оронд нь авчирч суулгасан Энхбаярын МАХН яг сонгуулийн үеэр Засгийн газрынхаа эсрэг баатарлагаар тэмцсээр сонгуульд АН-ыг булшиллаа.

Монголчууд цаг наашилж тэнгэр хангай дулааран, хайруу хүйтэнд гэртээ галын дэргэд өнжих шаардлагагүй болсон зуны дэлгэр цагт баяр наадмаа тэмдэглэдэг уламжлалтай. Зуны сард зүйл зүйлийн цагаан идээ элбэгшин дэлгэрч, гэдэс цатгалан болохуйд хэнэггүй гүдэсхэн зантай монгол хүн ёстой л тааваараа жаргах билээ.

Сонгуульд ялсан МАН-ын дарга "Монголын ард түмэн яллаа" хэмээн мэдэгдлээ. Үгүй шүү. Ардын нам ялсан болохоос Ард түмэн ялсан юм биш. Ард түмэн хэзээ ялдаг вэ гэвэл улс орон нь хөгжиж, шударга ёс тогтож, ард түмэн баян чинээлэг болсон цагт ялдаг юм. 

“Эрх чөлөө” гэдэг бол хийсвэр үзэл санаа биш бодит үйл хэрэг юм. Бидний ирээдүйн баталгаа юм. Үр хүүхэд маань биднээс толгой өндөр амьдрах боломж л юм. “Эрх чөлөө”-г маань басамжлах хүчний эсрэг бид сонголтоос өөр зэвсэггүй юм. Одоохондоо тэр нь бидэнд байгаа юм. 

Подкастад орсон 600 гаруй хүн, түүний дотор Ерөнхий сайд асан С.Баяр энэ нотолгоог хоёр чихээрээ сонссон. Тиймээс нууц байхаа больсон гэсэн үг. Харин үлдсэнийг нь хэзээ ил болгож, иргэдийнхээ эргэлзээг тайлах вэ, эрхэм Ерөнхий сайд аа?

Төрд туршлагатай, мэдлэгтэй түшмэдийг зөвхөн дундаж анги л нийлүүлнэ. Төрийн аппарат, бизнесийн аппарат ч дундаж ангийнхнаас бүрдэнэ. Иргэний нийгмийн гол бүрдүүлэгч нь тэд болох учраас засаг захиргаа, гүйцэтгэх засаглалын гол зохицуулагч эрэг шураг нь тэднээс бүрдэнэ.

Улс төрийн олон нам оршин тогтнож, нийгэм эдийн засгийн хөгжлийн талаар янз бүрийн бодлоготой байх нь чөлөөт ардчилсан оронд зайлшгүй байх ёстой хэвийн хэм хэмжээ. Харин гадаад бодлого дээрээ нэгдсэн нэг чиглэл баримжаатай байх нь улс орны бүрэн бүтэн байх гол шалгуур.

Сонгогчийн боловсролыг дээшлүүлье гэж үргэлж ярьдаг. Нөгөө талд улс төрд явж буй, хүчин зүтгэж байгаа хүмүүсээ улс төрийн намууд хүмүүжүүлэх, төлөвшүүлэх шаардлагатай болж байна.

Зарим улс төрчид, намчид “Монгол ялна”, “Ард түмний ялалт” гэх мэтийн сүржин уриа дэвшүүлдэг. Гэвч эцэстээ ганц ерөнхийлөгч сонгуульд ялж, ганц нам л сонгуульд ялдаг шүү дээ. Тэр бол ард түмний ялалт биш. Ард түмэн хэзээ ялдаг юм бэ гэвэл улс орон хөгжиж, шударга ёс тогтож, ард түмний амьжиргааны түвшин эрс дээшилсэн цагт ялдаг.