x

Бертрам Гроссийн “Найрсаг фашизм” номондоо хийсэн 1980 оны таамаглал биелэв үү?

Дөчин жилийн өмнө америк судлаач Бертрам Гроссийн "Найрсаг фашизм: Америк дэх засаглалын шинэ дүр төрх" ном хэвлэгдэн гарч Барууны нийгмийн уншдаг хэсэг түүнийг үл тоосноос гадна номонд хангалттай хүйтэн хандсан билээ. Гроссийг дэвшүүлсэн санаа ардчилсан үзэл, хүн төрлөхтний гэгээн ирээдүйд итгэдэг бүгдэд юу гэж таалагдах билээ? Гросс ирээдүйгээ их л бүрхэг харсан санагдаж байсан болов уу.

Бертрам Майрон Гросс (1912—1997)

Улс төрийн шинжлэх ухааны профессор мэдэгдэхдээ, засаг төрийн өөрийн зорилгодоо хүрэхээр ашигладаг фашизм үзэл суртал талаасаа 1945 онд  ялагдаагүй, зүгээр л сүүдэрт ороод хувирч хонгорхон төрхийг олж байна гэсэн юм.  Үүнийгээ тэр  илэрхийлэн “Найрсаг фашизм” гэсэн томъяог гарган ирсэн байв. Дараа нь тэр зөгнөн хэлэхдээ ХХ зууны сүүлчээр фашизмын энэ хэлбрийг АНУ-д удирдлага олон түмнийг удирдахын тулд нь зэвсэглэлдээ авна гэж тэр таамаг дэвшүүлжээ.

Тийм бодлого хүмүүсийг дарж, тэдний эрх чөлөөг хязгаарлах бөгөөд гэхдээ түүнийг эрх чөлөө, хүний эрхийг хамгаалсан сүмс дор тэднийг “тэжээх” юм.

Даран нухчих зэрлэг арга, хорих лагерууд, хоморголон устгах зэргийн элдэв шинжийг агуулсан ердийн сонгодог фашизмаас “найрсаг” нь хумсаа нуусан муурны зөөлөн алхалт шиг хэллэг, хүнд үйлчлэх түрэмгий биш аргаар өөр харагдана. Гэлээ ч гэсэн  энэ фашизмын гол зорилго нь мангартуулсан олон нийт засгаа сонсон зөвшөөрч тэднийг баяжуулахад оршино.

“Найрсаг” фашизмын ялгарах онцлого

1. Том капитал төрийн аппараттай бүрэн уусан нийлж байдаг засгийн бүтцийн нэг төрөл бөгөөд технократ үзэл суртал давамгайлна. Улс орныг инженерүүд, менежерүүд, аж ахуйн янз бүрийн салбарын мэргэжилтнүүд толгойлох ёстой гэдэг.

2. Сөрөг хүчнийг дарах аргаараа. Олон нам зөвшөөрөгдөж, янз бүрийн үзэл бодол дэмжигдэнэ. Гэхдээ тэднийг нууц механизмаар даран өөрийгөө үзүүлэх боломжийг нь гаргуулахгүй. Арга барил нь маш нарийн.

Энли Томас. "Ардчилагч Ерөнхийлөгч нарын клуб"

3. Таарч  тохирохгүй нэгнээ устгана. Үүнийг тэд өөрсдийн гараар биш ард түмнийхээ гараар устгуулдаг. Засаг нь зөвхөн гадны аюуд заналын мангасыг, хэрэг өдөөн сөргөлдөөнд оруулдаг. Олон нийтийн эмх замбараагүй байдлыг үүсгэнэ. Янз бүрийн кампанийг зохион байгуулан жишээлбэл, зууны харанхуйгаас хүчингийн хохирогчдыг гарган ирээд цуутай хүмүүсийн карьер, нэр хүндийг унагана.

4. Ухуулан сэнхрүүлэх аргаар. Гросс хяналтын өндөр технологийн хөгжлийн хэлэн бүгдийг мөрдөн мөшгөн хянах болно гэж байв. Хүмүүсийг шууд ятгаад эхлэхгүй, мөргөл наминчлалаар дүүргэнэ. Үр дүнд нь ард түмэн айдаст дарагдсан байх юм.

Энди Томас. "Бүгд найрамдахчуудын клуб"

5. Шагнан урамшуулах аргаар. Нийгэм нь ардчилагдсан, хүмүүнлэг, нийгмийн давхрагууд өөрсдийн хувийг авч байна гэж боддог болох юм. Төвийг сахих нь шагнагдана.

6. Анхаарлыг өөр зүйлд хандуулж, өрөвдөн тайтгаруулах замаар. Эдгээр арга нь маш өргөн дэлгэр.

7. Системийн амьдрах хэлбэрээр. Өөрийн тэр чанараа цэргийнхэн нь хүчээр биш өөрсдийгөө барьдаг маш нарийнаар шийдэгдсэн аргаар хадгалдаг.

Гроссийн хэлж байсан нь зөв байна уу? Зөвхөн АНУ-д биш, тийм үү?

Яндекс дэх нээлттэй эх сурвалжийн зургууд ашиглаглав.

М.ЦОГТ

iСанал болгох
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
iШинэ мэдээ
Японы Төв банк бодлогын хүүгээ дахин өсгөжээ 3 цаг 41 мин Аргентины эдийн засгийн ерөнхий үзүүлэлт өсөлттэй гарчээ 3 цаг 42 мин Ногоон үйлдвэрлэлийн инновацын орныг бий болгох төслийг эхлүүллээ 3 цаг 42 мин Хэнтийн зүүн, Дорнод, Сүхбаатарын баруун хэсгээр их хэмжээний цас орно 3 цаг 44 мин Дэлхийн хамгийн том мөсөн уул арлыг мөргөж болзошгүй байна 23 цаг 18 мин Итали улстай агаарын харилцааны хэлэлцээр байгууллаа 23 цаг 19 мин Элсэлтийн ерөнхий шалгалтын хуваарийн тов гарлаа 23 цаг 20 мин Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх анхны Ерөнхийлөгч П.Очирбат агсанд хүндэтгэл үзүүлэх төрийн ёслолын ажиллагаанд үг хэллээ 23 цаг 21 мин ЕБС-ийн сурагчдын хичээл ирэх даваа гаргаас эхэлнэ 23 цаг 34 мин Л.Оюун-Эрдэнэ: Улаанбаатар хотыг амьдрахад таатай, амьд хот болгохоор төлөвлөөд байна 23 цаг 35 мин Баярхүү: МОНГОЛ-ТУРК: ӨРГӨН АГУУЛГАТАЙ ЖИШИГ АЙЛЧЛАЛЫН ЦААНА ГАРЛАА Өчигдөр 13 цаг 20 мин С.Оюун: П.Очирбат Ерөнхийлөгч бол өөрийнхөө үгэнд эзэн болдог, итгэж болохуйц, яах аргагүй төрийн хүн байсан Өчигдөр 13 цаг 12 мин Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын удирдах ажилтны зөвлөгөөн эхэллээ Өчигдөр 11 цаг 12 мин Олон улсын жуулчлалын тоо 2019 оны үзүүлэлттэй тэнцэв Өчигдөр 11 цаг 09 мин Дархан хотын нийтийн тээврийн цахим систем нэвтрүүлэх ажил эхэллээ Өчигдөр 11 цаг 06 мин Дэлхийн чансааг тэргүүлэгч А.Соболенко финалд шалгарлаа Өчигдөр 11 цаг 00 мин ӨНӨӨДӨР: Монгол Улсын анхны Ерөнхийлөгч П.Очирбат агсантай салах ёс гүйцэтгэнэ Өчигдөр 10 цаг 59 мин Төвийн аймгуудын зарим газраар цас орж шуурна Өчигдөр 10 цаг 56 мин Хууль тогтоомжийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг өргөн мэдүүллээ Өчигдөр 10 цаг 53 мин Талибаны удирдагчдыг баривчлах хүсэлт гаргажээ Өчигдөр 10 цаг 52 мин
iИх уншсан
Цэнддоо: Цагаан сар ба хар зурхай Трамп инаугурацийн өдрөөр 200 орчим зарлиг захирамжид гарын ... Д.Сүхбаатар: Турк үндэстэн Академич Б.Пүрэвсүрэн: Хүрэн нүүрснээс бензин шатахуун гарга... Украины дайныг зогсоохыг В.Путинд уриалжээ М.Чимэддорж: Системтэйгээр иргэдийн улс төрийн эр зоригийг м... NEPKO:Гайхамшигт бодисууд АНУ-ын 47 дахь Ерөнхийлөгч Д.Трамп тангараг өргөлөө АНУ-ын 47 дахь Ерөнхийлөгчийн тангараг өргөх ёслолд бэлтгэж ... Нийгмийн даатгалын сангийн 2024 оны орлого, зарлагын бүтэц Жаргалсайхан: Оёх шаардлагатай оёдлын салбар С.Оюун: П.Очирбат Ерөнхийлөгч бол өөрийнхөө үгэнд эзэн болдо... Баярхүү: МОНГОЛ-ТУРК: ӨРГӨН АГУУЛГАТАЙ ЖИШИГ АЙЛЧЛАЛЫН ЦААНА... Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын удирдах ажилтны зөвлөг... В.Зеленский: Гал зогсоосны дараа 200 мянган энхийг сахиулагч... Хамгийн их эрэлттэй 10 мэргэжлийн жагсаалтыг гаргажээ 2024 онд лавлах утсаар өгсөн зөвлөгөө мэдээллийн тоо 3.7 дах... “Орон нутгийн өмчийн газрын хяналт шалгалт хариуцсан албан х... Онцгой байдлын байгууллагын удирдах ажилтны цугларалт эхэллэ... Монгол Улсын 2025 оны төсөв батлагдлаа
Top