УИХ-ын Хууль зүйн байнгын хорооны өнөөдрийн хуралдаанаар Монгол Улсын 2019 оны төсвийн тухай, Нийгмийн даатгалын сангийн 2019 оны төсвийн тухай, Эрүүл мэндийн даатгалын сангийн 2019 оны төсвийн тухай хуулийн төслүүдийн хоёр дахь хэлэлцүүлгийг хийв. УИХ-ын гишүүн, Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд Ц.Нямдорж төслийн талаар танилцууллаа.
Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд 440.2 тэрбум төгрөгийн хүрээнд ирэх оны төсвөө төлөвлөх чиглэл авчээ. Энэ хүрээнд Засгийн газар, Сангийн яамны байр суурийг харгалзан үзээд нийт 493.1 тэрбум төгрөгийн урсгал зардлын төсвийг хянаж, батлагдсан төсвөөс 66 тэрбум төгрөгөөс нэмж төсөвлөн санал оруулж байгаа гэв. Цалин хөлс, нэмэгдэл урамшууллын зардалд 39 тэрбум төгрөг, байр ашиглалттай холбоотой тогтмол зардалд 508 сая төгрөг, хангамж бараа материалын зардалд 209 сая төгрөг, норматив зардлыг 1.5 тэрбум төгрөгөөр, эд хогшлын урсгал зардал -568 сая төгрөг, бусдаар гүйцэтгүүлсэн ажил хөдөлмөрийн төлбөр хураамж 4 тэрбум төгрөг, бараа үйлчилгээний бусад зардал 2.8 тэрбум төгрөгийг төлөвлөсөн гэв. Урсгал шилжүүлэг 18 тэрбум төгрөг, тэтгэвэрт гарахад олгох нэг удаагийн мөнгөн тэтгэмжийн зардал 36 тэрбум төгрөг төлөвлөжээ. Цагдаагийн ерөнхий газар, Хил хамгаалах ерөнхий газар, Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ерөнхий газар, Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэн, Төрийн тусгай албан хаагчдын нэгдсэн эмнэлэг, Хууль сахиулах их сургууль, яам, Хууль зүйн үндэсний хүрээлэн, Хууль зүйн туслалцааны төв, Мэдээлэл шуурхай удирдлагын төв, Улсын бүртгэлийн ерөнхий газар, Архивын ерөнхий газар, Гадаадын иргэн, харьяатын газар, Оюуны өмчийн газрын төсөв багцаараа энэ хүрээнд хөндөгдөж буйг тэрбээр онцоллоо. Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд дээрх танилцуулгад Үндсэн хуулийн цэц, Улсын дээд шүүх, Шүүхийн ерөнхий зөвлөл, Улсын ерөнхий прокурорын газар, Авилгатай тэмцэх газар зэрэг УИХ-ын харьяа байгууллагын төсөв яригдаагүй дурдаад энэ талаар тодруулах зүйлсийг хуралдаанд оролцож буй холбогдох албан тушаалтнуудаас авч болно гэв.
Танилцуулгатай холбогдуулан УИХ-ын гишүүн С.Бямбацогт, Н.Учрал, Л.Энхболд, Ж.Ганбаатар нар төслийн танилцуулгын хүрээнд асуулт асууж, холбогдох албан тушаалтнуудаас хариулт авсан юм.
УИХ-аар Улсын бүртгэлийн багц хуулийн шинэчилсэн найруулгыг 2018 оны намрын чуулганаар хэлэлцэн баталсан. Энэ хүрээнд бүртгэлтэй холбоотой үйл ажиллагааг хялбаршуулж, цахим хэлбэрт шилжүүлэн шуурхай болгох хуулийн зохицуулалтыг баталсан. Харин хуулийн хэрэгжилтийг хангах төсөв санхүүг 2019 оны төсвийн төсөлд тусгасан эсэхийг гишүүд тодруулсан юм. Гэмт хэрэгтэй тэмцэх, урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр камержуулах ажлын төсвийн талаар Ц.Нямдорж сайд тайлбар өгөв. Салбарын үйл ажиллагааны хэвийн байдлыг хангах, зарим чиглэлээр идэвхжүүлэхэд төсөв, санхүүжилтийн шаардлага их байгаа ч боломжид тулгуурлан төлөвлөлт хийсэн. Бүртгэлийн чиглэлээрх шаардлагатай хөрөнгө оруулалт, камержуулалт зэрэг зарим ажлыг гадаадын зээл, тусламж, төсөл, хөтөлбөрийн хүрээнд шийдвэрлэхээр холбогдох яриа хэлэлцээрүүдийг хийж байгаа гэв.
Монгол Улс бие даасан төрийн мэдээлэл солилцооны системтэй болох, төрийн байгууллага хооронд мэдээлэл солилцох үйл ажиллагааг сайжруулах, хялбаршуулах, хүртээмжийг нэмэгдүүлэх зорилгоор “Хур” төрийн мэдээлэл солилцооны системийг хөгжүүлэн ажиллаж байна. Түүнчлэн бүхий л төрлийн цахим үйлчилгээг иргэдэд хүргэх “Дан” системийг нэвтрүүлэхээр ажиллаж байгаа бөгөөд УИХ-ын Цахим бодлогын түр хороо эдгээрийн үйл ажиллагаатай танилцахад дэд бүтцийн асуудал, хөрөнгө оруулалтын дутагдалтай байдлаас болж төрийн үйлчилгээг цахимжуулах ажил хүндрэлтэй болж байгааг Н.Учрал гишүүн хэллээ. Төр бүртгэлийн ажлаа цахимд хөрвүүлж чадахгүй удаашрах хэрээр мэдээллийн аюулгүй байдлын асуудалд анхаарал хандуулах шаардлага үүсэх үр дагавартайг тэрбээр хэлж байсан юм. Мөн төсвийн төлөвлөлт дээр шүүмжлэлтэй хандаж буйгаа тэрбээр илэрхийлж байв. Салбарын сайд Ц.Нямдорж төрийн үйлчилгээний цахим шилжилтийн дэд бүтэц, хөрөнгө оруулалттай холбоотой асуудлыг хөндөх үеэр “2020 оны УИХ-ын сонгуулийн бэлтгэл ажлын хүрээнд 11 тэрбум төгрөгийн зардлыг зайлшгүй тусгах шаардлагатай” гэдгийг онцоллоо. Хууль зүй, дотоод хэргийн чиглэлээр 2013 оноос хойш хангалттай хөрөнгө оруулалт хийгээгүй бөгөөд салбарыг чадавхжуулахад төсөв санхүүжилтийн шаардлага бий гэдгийг хэлэв.
Хүний эрхийн үндэсний комисс 1.127 тэрбум төгрөгийн төсөв төлөвлөсөн ч төсөлд 989 сая төгрөгөөр тусган томилолтын зардлыг тэглэсэн асуудлыг Ж.Бямбадорж дарга хэллээ. Энэ хүрээнд тус байгууллагын орон нутаг дахь болон гадаад бодлогын асуудал бүрэн хумигдаж байгаа гэв. АТГ-ын орон тооны дутагдал, томилолтын зардалтай холбоотой Л.Энхболд гишүүний тодруулгад ажлын хэсгээс хариулт өглөө. 2019 оны төсөлд орон нутгийн томилолтын зардалд 186.3 сая төгрөгийг төлөвлөсөн бөгөөд одоогоор мөрдөгчийн 50 орон тоо нэн шаардлагатай байгаа гэдгийг хэлсэн. Төсвийн төслийн хүрээнд эдийн засгийн тогтвортой байдлыг хангах бодлогыг салбар бүртээ анхаарах шаардлагатай бөгөөд хууль зүйн салбарынхан аж ахуйн нэгжүүдийн үйл ажиллагаанд хүндрэл учруулахгүй байхад анхаарах бололцоо бий гэдэг байр суурийг Ж.Ганбаатар гишүүн илэрхийллээ. Хэлэлцэж байгаа асуудалтай холбогдуулан Байнгын хорооны дарга Ш.Раднаасэд зарим асуудлаар санал хэллээ. Тухайлбал, тэтгэвэртээ гарч буй албан хаагчдын нэг удаагийн мөнгөн тэтгэмжийн асуудлыг шийдэх нь зүйтэй гэлээ. Түүнчлэн цэрэг, цагдаа, АТГ гээд салбарын бүх байгууллага дахь орон тооны дутагдалтай асуудлыг нэгтгэн шийдэх, мөн ирэх оны төсвөөс сум орон нутаг дахь цагдаагийн албан хаагчдын ажил үүргээ гүйцэтгэхэд шаардлагатай унааг шийдэх асуудлыг холбогдох албан тушаалтнууд анхаарах зэргийг хэллээ.
Төсөлтэй холбогдуулан гишүүдээс зарчмын зөрүүтэй санал гараагүй бөгөөд Монгол Улсын 2019 оны төсвийн тухай, Нийгмийн даатгалын сангийн 2019 оны төсвийн тухай, Эрүүл мэндийн даатгалын сангийн 2019 оны төсвийн тухай хуулийн төслүүдийн хоёр дахь хэлэлцүүлгийг хийсэн талаарх санал дүгнэлтээ Төсвийн байнгын хороонд хүргүүлэхээр тогтов.
