УИХ-ын өнгөрөгч пүрэв, баасан гаригийн чуулганаар УИХ-ын ээлжит сонгуулийг товлон зарлах тухай, УИХ-ын сонгуулийн тойрог, мандатын тоог тогтоох тухай УИХ-ын тогтоолыг хэлэлцэн баталлаа. Н.Номтойбаярын бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэх дуулианд дарагдаад зарим нэг нь анзаараагүй өнгөрсөн байж магад.
Ихэнхдээ бид нийгэмд хамгийн их шуугиан, дуулиан дагуулж буй сенсааци мэдээг дагаж хуйлраад харин яг өөрийн эрх, эрх ашигтай холбоотой гол чухал шийдвэрүүдийг чихнийхээ хажуугаар өнгөрөөдөг гэмтэй. Сая ч нийслэлчүүдийн хувьд ийм зүйл болсон байх.
Яг үнэндээ Н.Номтойбаяр өнгөрөгч оны арваннэгдүгээр сард Г.Батхүү агсны нас барсан хэргийн талаар сэтгүүлчдэд мэдээлэл задалсан байхад УЕП энэ асуудлыг бүхэл бүтэн хоёр сарын дараа оруулж ирснийг ч гэсэн ойлгоогүй. Шалтгаан байсан л гэж найдья.
УИХ-ын сонгуулийн тойргийг байгуулахдаа аймаг 20, нийслэл есөн тойрогтой байхаар тогтоов. Өмнөх 2016 оны сонгуулиар нийслэлд оногдож байсан 28 мандатаас дөрвийг хасч орон нутагт шилжүүлжээ. Мөн нийслэлийн зургаан тойргийг ес болгож нэмэгдүүлсэн байна. Нийслэл 24 мандат бүхий есөн тойрогтой болов. Харин орон нутагт 52 мандат бүхий 20 тойрог байгууллаа.
Ингэхдээ өмнөх сонгуулиар тус бүр нэг мандаттай байсан Булган, Говь-Алтай, Дорнод, Дорноговь, Завхан, Өмнөговь, Сүхбаатар аймгууд дээр тус бүр нэг мандат нэмж 2 мандаттай, Дундговь-Говьсүмбэр аймгуудыг нэг тойрог болгож 2 мандаттай өгөв. Бусад нь буюу Архангай, Баян-Өлгий, Баянхонгор, Өвөрхангай, Сэлэнгэ, Төв, Увс, Ховд, Хөвсгөл, Хэнтий, Дархан-Уул, Орхон аймаг тус бүр 3 мандаттай хэвээр үлдсэн байна.
Нийслэлийн дүүргүүдийн тухайд Багахангай-Багануур-Налайх дүүргийн сонгуулийн 21 дүгээр тойрог 2 мандаттай, Сүхбаатар (24), Чингэлтэй (25), Баянгол (26), Хан-Уул (29) дүүргүүдээс тус бүр нэг мандат хасч 3 мандаттай, Баянзүрх (22-р тойрог 2, 23-р тойрог 3 мандат), Сонгинохайрхан (27-р тойрог 2, 28-р тойрог 3 мандат) дүүргээс тус бүр нэг мандат хасч таван мандаттай болсон байна.
Товчоор хэлбэл, нийслэлийн дөрвөн мандатыг орон нутаг буюу аймгууд руу шилжүүлж, үлдсэн 24 мандатыг 9 тойрогт /гурван тойргийг шинээр байгуулсан/ хуваасан байна. Хамгийн олон хүн амтай гэгддэг Баянзүрх, Сонгинохайрхан дүүргүүдийг тус бүр хоёр тойрог болгон хуваасныг анзаарсан байх. Гэхдээ мандатын тоо нь хасагдсан. "Сонгуулийн тойрог, мандатын тоог хүн ам, нутаг дэвсгэрт нь түшиглэж" хуваарилах тухай УИХ-ын сонгуулийн тухай хуулийн заалт дахиад хэрэгжсэнгүй.
Аймгууд буюу орон нутгийн тойргуудыг хооронд нь тэгшитгэх, мөн нийслэлийн тойргууд дээрх хүн амын тоог ойртуулах гэж оролдсон байж болох ч нийт дүнгээрээ хот, хөдөөгийн сонгогчдын сонгуулийн үр дүнд нөлөөлөх саналын жин улам бүр холдсоор байна. Хөдөөгийн нэг сонгогч хотын хоёр сонгогчтой тэнцэх жин дарж эхэллээ. Нэг хүн хоёр хүний өмнөөс санал өгч байгаатай л ижил юм. Үүнийг л "сонгох эрх зөрчигдөж байна" гэж хэлээд байгаа шүү дээ.
Б.ЗАЯА