Хадаг нь Монголын уламжлал, зан заншлын салшгүй нэг хэсэг бөгөөд эрхэм хүндэтгэлийн илэрхийлэл болдог. Монголчууд хадагийг "Эдийн дээд нь хадаг" хэмээн дээдэлж, аливаа баяр ёслол, найр хурим, Цагаан сар, бурхан тахилын үед өргөн хэрэглэдэг.
Хадагны таван өнгө ба бэлгэдэл
🔹 Цэнхэр өнгийн хадаг – Мөнх амар тайвны бэлгэдэл
- Тэнгэрийг төлөөлдөг бөгөөд хүндэтгэлийн утгыг илэрхийлнэ.
- Ах дүүс, ойр дотнын хүмүүстээ барьж золгодог.
🔹 Ногоон өнгийн хадаг – Дэлгэрэн арвижихын бэлгэдэл
- Газар дэлхийг илэрхийлдэг.
- Бурханд өргөдөг хадгуудын нэг бөгөөд хүмүүст барьж золгодоггүй.
🔹 Улаан өнгийн хадаг – Гал голомт бадран дээшлэхийн бэлгэдэл
- Галын илэрхийлэл.
- Зөвхөн шашны зан үйлд хэрэглэгддэг.
🔹 Шар өнгийн хадаг – Бурхан шашныг дээдлэх бэлгэдэл
- Эрдэм номын гэгээн илэрхийлэл.
- Зөвхөн эрдэмтэн багшдаа барьдаг, бусад хүнд барих ёсгүй.
🔹 Цагаан өнгийн хадаг – Сэтгэл ариун, өглөгч буяны бэлгэдэл
- Эхийн цагаан сүүтэй адилтгагддаг ариун чанарыг илэрхийлнэ.
- Ахмад хүн, хамгийн хүндтэй хүн болон бурхан шүтээнд өргөхөд зохимжтой.
Хадаг барих ёс
- Цэнхэр, цагаан өнгийн хадагийг ахмад хүн, хүндтэй зочинд барихад тохиромжтой.
- Бурхан шүтээн, шашны зан үйлд ногоон, улаан, шар өнгийн хадагийг өргөдөг.
- Хадаг барихдаа хоёр гараараа өргөн барьж, хүндэтгэлтэй хандах нь зүйтэй.
Хадагны өнгө, бэлгэдлийг зөв ойлгож хэрэглэх нь Монгол ёс заншлын нэгэн чухал хэсэг юм.