АНУ-ын Ерөнхийлөгч Дональд Трамп дөрөвдүгээр сарын 2-ны өдөр мэдэгдэл хийж, гадаадын бүх бараа бүтээгдэхүүнд 10 хувийн суурь импортын татвар тогтоож байгаагаа зарлалаа. Энэхүү шийдвэр нь Европын холбооны бараанд 20 хувь, Хятадын бараанд 34 хувь, Их Британийн бараанд 10 хувийн нэмэлт тарифтайгаар хэрэгжих бөгөөд Трампын хэлснээр "Америк дахин сэргэн мандана" гэсэн утгыг агуулж байгаа аж.

Тэрээр "2025 оны дөрөвдүгээр сарын 2-ныг Америкийн хувь заяа эргэж ирсэн өдөр, аж үйлдвэрийн дахин сэргэлтийн өдөр, америкчуудыг дахин баян болгож эхэлсэн өдөр" хэмээн тодотгож, Цагаан ордны Ягаан цэцэрлэгт болсон хэвлэлийн хурлын үеэр мэдэгдлээ хийсэн юм. Үүний дараа шууд импортын татварын багцыг танилцуулж, өмнө нь ган, хөнгөн цагаан, автомашин болон сэлбэгт ногдуулсан нэмэлт татваруудыг баталгаажуулсан байна.

Шинжээчдийн үзэж байгаагаар энэ татварын шинэчлэл нь:

• АНУ-ын импортын хэмжээг 10-15 хувиар бууруулж болзошгүй;

• АНУ-ын эдийн засагт эхний жилдээ 0.2–1.3 хувийн бууралт үүсгэж болзошгүй;

• Дэлхийн инфляц 0.5–1 хувиар нэмэгдэх магадлалтай;

• Дэлхийн дотоодын нийт бүтээгдэхүүний өсөлтийг 5–7 жилээр удаашруулах эрсдэлтэй гэж дүгнэжээ.

Гадаадын улс орнууд АНУ-ын шийдвэрт шуурхай хариу өгч эхэлсэн. Европын холбооны Ерөнхийлөгч Урсула фон дер Ляйен хариу арга хэмжээ авахаа мэдэгдсэн бол Канадын Ерөнхий сайд Марк Карни төмөр, хөнгөн цагаанд 25 хувийн татвар тогтоосон. Хятад ч мөн АНУ-ын хөдөө аж ахуйн бараанд 10–15 хувийн хариу тариф ногдуулсан бөгөөд Дэлхийн худалдааны байгууллагад гомдол гаргаад байна.

Азийн орнуудын зүгээс Япон улс хариу арга хэмжээ авч магадгүйгээ илэрхийлсэн бол Өмнөд Солонгосын зүгээс эдийн засаг, ялангуяа автомашины үйлдвэрлэлд хүнд дарамт ирэхийг онцолжээ. Австрали улс АНУ-тай худалдааны харилцаагаа эргэн харах болсноо мэдэгдэж, Номхон далайн бүс нутгийн түншлэлээ бэхжүүлэхээр ажиллаж байгаагаа дуулгалаа.

Олон улсын хөрөнгийн зах зээл дээрх нөлөө ч харагдаж эхэлсэн. S&P 500 индекс 6 хувиар, Европын Stoxx 50 индекс 8 хувиар буурсан бол Хятадын Shanghai Composite харьцангуй тогтвортой байжээ. Үүний зэрэгцээ хөрөнгө оруулагчдын итгэл алдрах хандлага нэмэгдэж, алтны үнэ 18 хувиар өсч, унци нь 3160 ам.долларт хүрсэн байна.

Орос, Хойд Солонгос зэрэг улсууд шинэ тарифын жагсаалтад багтаагүй боловч ирэх саруудад геополитикийн нөхцөл байдлаас хамаарч ОХУ-ын нефть болон бусад бүтээгдэхүүнд 25 хувийн татвар нэмэгдэж болзошгүй талаар Трамп мэдэгдсэн. Гэсэн ч Оросын тал үүнд хүлээцтэй хандаж, АНУ-тай яриа хэлэлцээг үргэлжлүүлэх бодолтой байгаагаа илэрхийлжээ.

Эдийн засагчид, хөрөнгө оруулалтын банкууд ч мөн Трампын шинэ бодлогын талаар анхааруулсаар байна. Goldman Sachs банк АНУ-ын эдийн засаг ойрын 12 сарын хугацаанд 20–35 хувийн магадлалтай зогсонги байдалд орж болзошгүйг дурдсан бол J.P. Morgan Chase банкны ерөнхий эдийн засагч 40 хувийн эрсдэлийг тодотгосон байна.

Мэргэжилтнүүдийн үзэж буйгаар, АНУ-ын худалдааны шинэ бодлого нь дотоодын үйлдвэрлэлийг сэргээх, аж үйлдвэрийг дэмжих, гадаадын компаниудыг Америкт хөрөнгө оруулахад татах зорилготой боловч богино хугацаанд эдийн засагт дарамт учруулж болзошгүй. Гэхдээ Трампын хэлснээр “Америкийн баялагийг эргэн авчрах, үйлдвэрлэлээ эх орондоо төвлөрүүлэх” том зорилгыг биелүүлэх үйл явц эхэлж байна.

Эх сурвалж: REUTERS, AFP, TASS, BBC, NHK, TradingView.