Энэтхэгийн хүчнийхний томоохон цэрэгжсэн нэгтгэлийн Цагдаагийн нөөц хүчний төв бүтцэд (Central Reserve Police Force, CRPF)  243 суман багтдаг. Тэдний гурав нь эмэгтэйчүүдийн суман (mahila battalion) юм. CRPF бүтцийн үндсэн үүрэг нь дотоодын хэв журмыг сахиулах мөн терроризмтай тэмцэх явдал болдог.

1. Берет малгай нь CRPF-ийн онцлог тэмдэг болох дармагийн хүрд-чакру-г нь тойруулсан цэцгэн титэм дээр зөрүүлсэн хоёр төрийн далбаа бүхий эмблемээр чимэглэгдэнэ.Тэр нь улс орны урагшлалтын бэлгэ тэмдэг юм. Чакра нь МЭӨ III зууны эзэн хаан Ашокийн сүлд байв. CRPF-ийн онцлог тэмдэг нь дүрэмт хувцасны ханцуй, суран бүсний арал, даавуун өргөн бүсэнд хүртэл байгаа.

2. Хүзүүний алчуур нь Британийн колонийн үеэс энэтхэг дүрэмт хувцсанд орж иржээ. Европт хүзүүний алчуур XVIII зуунаас моодонд орсон байна. Бүс нутгийн CRPF-ийн анги бүр нь өөрийн өнгөтэй. Улаан алчуур нь Карнатака-Керала (Karnataka-Kerala Sector) бүсийн анги нэгтгэлийнх юм.

3. Эполетууд буюу манайхаар мөрдөсийг эхлээд тэд цэмбэ дээр бэхэлсэн металл тороор хийж байсан ба одоо бүгд даавуугаар хийгдэх болжээ. 

4. Энэтхэгийн гурван өнгөт далбааны чимэглэлтэй цагаан бээлий. Улбар шар зураас нь улс орны эр зоригийг илтгэнэ. Цагаан нь энх тайвныг, ногоон нь үржил шим ба хөгжлийг илэрхийлдэг.

5. Камербанд гэх тэнгэрийн цэнхэр ба алтан өнгөтэй өргөн туузан бүсийг тус орны цэргийн бүх албан хаагчид бүслэнэ. Харин улаан зураасууд нь  анги нэгтгэлийнх юм. Зөвхөн сэлэмийг ч биш элдэв зүйлийг  хавчуулж болох баадан бүс нь англичуудад практик чанараар ихээхэн таалагдсан учир түүнийг Европт нэвтрүүлсэн ба дээдсийн хүрээний ёслолд түүнийг смокингэд хавсруулан хэрэглэх болсон юм.

6. Төмөр аралтай суран бүс нь британичуудын үлдээсэн өв. Түүнийг баадан бүс дээгүүр бүсэлдэг ажээ.

7. Шаахай дээрх гамаши түрийг коленкороор хийдэг. Шаахайд чулуу шороо орохоос хамгаалах үүрэгтэй гамашийг  эхлээд адууны сүүлнээс нэмэрлэсэн хөвөн утсаар нэхдэг байжээ. Түүнийг XVIII зуунаас цэргийн хувцсанд ашиглаж иржээ. Одоо армид бараг хэрэглэхээ больсон байгаа ба зөвхөн парадад ашигладаг гэнэ.

8. Автомат винтовка INSAS. Түүнийг наяд оноос бүтээж эхлээд зөвхөн 1998 онд үйлдвэрлэж эхэлсэн байна. Учир нь таарах сумны үйлдвэрлэлийг эхлээгүй байсан гэнэ. Сумыг Израилиас авдаг болжээ.

М.Цогт