Загварын алдарт Vogue сэтгүүлийн ээлжит нэгэн дугаарыг “Энгэртээ гараа зөрүүлэн, зөөлөн инээмсэглэл нүүрэндээ тодруулсан, энгийн хэрнээ баатарлаг, конверс дээр ч хүчирхэг гэгч нь зогссон” эмэгтэй чимжээ. Энэ бол шинэхэн дэд ерөнхийлөгч Камала Харрис байлаа. “Анхны” гэдэг тодорхойлолтоороо олон хүний хайрыг татаж байгаа ч, мөн адил олон хүний зэвүүцлийг ч хүргэж буйг ганцхан энэ зураг нь хангалттай батлана. Зөвхөн энэ зурагнаас болоод маш олон шүүмж, “үл хүндэтгэж” байна гэсэн дургүйцэл олон нийтийн сүлжээнд ихээр илэрхийлэгдсэн. Тэгвэл бидний зүгээс тэр зургийг дагаад ямар сурвалжлага нийтлэгдсэн байсныг бүрэн эхээр нь орчуулан хүргэж байна.
Хэдхэн сарын өмнө АНУ чөлөөт уналттай байсан. Сонгууль аль зүг рүү чиглэх нь тодорхойгүй, олон хүн ажилгүй болж, орон гэргүй болох байдал улам бүр хяналтаас гарч, Ковидын тохиолдлууд огцом нэмэгдэж, өвлийн түгжрэл гаарч байгааг хэн бүхэн мэдэж байв. Дараа нь тогтвортой, хариуцлагатай кампанит ажлынхаа төгсгөлд Калифорнийн сенатч Камала Харрис, дэд ерөнхийлөгч асан Жо Байден нар урьд өмнө гарч байгаагүй сонгогчдын ирц, Пенсильвани, Жоржиа мужуудыг шуудангаар илгээсэн саналын хуудасны ачаар магадлалтай болон магадлал багатай мужуудад ар араас нь цувуулан ялалт байгуулсан. Тэдний энэхүү ялалт 80 сая гаруй саналтайгаар ерөнхийлөгчийн сонгуульд түүхэн дээд амжилт болон үлдлээ.
Хэдийгээр эдгээр ялалтуудыг үл харгалзан Харрис, Байден болон бусад мэдээллийн агентлагууд ялагчийг зарлах хүртэл долоо хоног хүлээх ёстой болсон. Энэ бүх хугацаанд Ерөнхийлөгч Доналд Трамп тэдний ялалтыг хүлээн зөвшөөрөхөөс татгалзаж, дагалдагчиддаа сонгуульд ялсан гэдгээ хэлж, залилангийн тухай хуйвалдааны онолыг тарааж, аль болох олон муж улсад санал дахин тоолохыг шаардав. Хэдхэн хоногийн өмнө Трампын олон тооны дэмжигчид түүний зааврыг дагаж Капитолийн ордонд үймээн дэгдээж, үүний улмаас таван хүн нас баржээ.
Энэ бол 56 настай хатагтай Харрисын хоёр дахь удаагаа “сунжирсан” уралдаанд ялж буй тохиолдол юм. 2010 онд түүнийг Калифорнийн ерөнхий прокурорт нэр дэвшиж байх үед өрсөлдөгч маш ойрхон байсан тул санал тоолох ажил гурван долоо хоногоос илүү хугацаанд үргэлжилж байсан байна. (Тэр жилийн сонгуулийн шөнө түүний өрсөлдөгч мөн ялалтаа зарлаж байжээ).
Арванэг дүгээр сарын 7-ны сэрүүн, тунгалаг өглөө Харрис нөхөр, хуульч Дуглас Эмхоффтой хамт өдрөө хүчтэйгээр эхлүүлэхээр алхаж байлаа. Тэр энэ алхалтын дараа уулзалттай тул нөхрөө ганцааранг нь орхиод уулзалтанд бэлдэхээр байрлаж байсан дэн буудал руугаа буцсан байна.
"Буудалд очоод би утсаа хартал сонгуулийн талаар дуудлага, бичвэрүүд ирсэн байсан. Би Дугласыг олохоор доош гүйсэн. Усанд орохоор онгойлгосон байсан усаа ч хаах сөхөөгүй байсан" гэж Харрис инээлээ.
Үүний дараа нь бид юу болсныг үлдээсэн бичлэгийг мэднэ. Харрис зүлгэн дээр, бэлтгэлийн хувцастай зогсож, Ерөнхийлөгчөөр сонгогдсон Жо Байдентай утсаар ярьж баяр хүргэдэг. Тэрээр "Бид үүнийг хийсэн. Бид үүнийг хийлээ, Жо" гэж хэлээд инээмсэглэдэг.
Тэр шөнө Харрис цагаан туяатай гялалзсан костюм өмсөөд Байдентай хамт ялалтын үгээ олон сая хүмүүсийн өмнө хэлсэн.
"Энэ мөчид ярих нь миний хувьд маш чухал байсан. Энэ агшинд анхны хүн байх гэдэг нь агуу үүрэг хариуцлагатай ирдэг гэдгийг ойлгох явдал" гэж Харрис тэр үдшийн тухай дурсан ярив.
Мөн тэрээр "Би үргэлж ингэж хэлдэг. Би олон зүйлийг хийх хамгийн эхний хүн болж магадгүй юм. Гэхдээ би сүүлчийнх нь биш гэдгээ үргэлж бататгаарай. Би тэр шөнө өөрийнхөө бяцхан зээнүүдийг бодож байсан. Тэд эмэгтэй хүн, өнгөт арьстай, хар арьстай, АНУ-аас өөр улсад төрсөн эцэг эхтэй, АНУ-ын дэд ерөнхийлөгч, эмэгтэй хүн байдаг ганц ертөнцийг мэддэг тэднийг би бодож байсан” гэлээ. Тэр шөнө Харрис мөн 12 жилийн өмнө таалал төгссөн Энэтхэгийн цагаач, хөхний хорт хавдрын судлаач ээжийнхээ тухай бодож, сэтгэл хөдлөлөөр дүүрэн байсан гэлээ. Тэрээр "Би ээжийнхээ амьдралын утга учир ямар байсан бол, намайг хэрхэн ялалтад хүргэсэн талаар бодсон. Мөн Байдентай хамт "АНУ-ыг нэгтгэх, эдгэрэх" жингийн талаар бодож байсан" гэлээ.
Ярилцлагаас маань хэдэн долоо хоногийн өмнө буюу 11-р сарын 2-ны өдөр би Харрисийг дагаж Пеннсильван мужийг тойрсон юм. Пенсильванийн хувьд 2016 онд Трампыг ялалтын замаар алхуулсан гол савлуур муж билээ. Энэ бол газар шороог эрхэмлэгч, энэ газар дээрээ өнө удаан амьдарч байгаа, энд хэн ирж суурьшиж байгаа, тэдний итгэж буй энэ үнэт зүйлийг хэрхэн хамгаалах талаар маш их санаа тавьдаг тийм газар юм. Газар гэдэг нь тэнд гэр бүл, нэр хүндтэй ажил, төрсөн гэрийн мэдрэмжийг илэрхийлдэг. Харрис Пеннсильванид өнгөрүүлсэн тэр өдрөө дурсаж "Би гэхдээ эрт санал өгөх үеэр Флорида, Хойд Каролина зэрэг мужуудад очиж байсан болохоор хэдэн хүн саналаа өгч байгааг хараад баярлаж байсан" гэсэн юм. Улс даяар хэдэн цагийн турш үргэлжилсэн санал өгөх шугамууд түүнд Америкийн ардчиллын талаар үргэлж мэдэрч байсан зүйлийг харуулжээ. Бусад хүмүүст энэ нь сэтгэл түгшээж, сонгогчдыг дарах гэсэн төрийн оролдлогыг харуулсан боловч Харрис тэдэнд коронавирусийн тахал, Америкчуудын үе дамжин тулгарч байсан эдийн засгийн хамгийн хүнд нөхцөл байдлыг үл харгалзан улсаа хайрлахыг санал болгосон юм.
Бетлехемд Харрис бүдэрсэн ч микрофон дээр харизматик ханддаг байсан бөгөөд гэртээ ярьж байгаа мэт тайван, сонсогчдоо бүрэн эзэмдэж байв. Тэрээр эмэгтэйчүүдэд санал өгөх эрхтэй болсон 19-р нэмэлт өөрчлөлтийн жилийн ойг магтаж, ярианыхаа завсар хөнгөн инээдэм хавчуулан түүний инээдэмтэй ярианд сонсогчид автахаас өмнө хар арьст эмэгтэйчүүдийг энэ эрхээс хассан гэж нэмж хэлээд "Үүнийг шийдэх хэрэгтэй" гэж ярианы өнгө, уялдаа холбоо, нугалаасаар сонсогчдынхоо алга ташилтыг хуу хамж байлаа. Үзэгчид дэмжиж байхад тэр "Өвөг дээдсээ хүндэтгэцгээе" гэж нэмж хэлсэн. Би цугласан олны дунд Лихайд 15 жил амьдарсан хар арьст эмэгтэйтэй таарлаа. Тэр надад "Би ээжийгээ, нөхрөө төлөөлж байна. Энэ улс хоёр зуу гаруй жилийн түүхтэй бөгөөд манай улс олон талт байдлыг харуулах хэрэгтэй. Олон талт байдал нь манлайлал бүх өнгө, өнгөөр ялгагдана гэсэн үг юм. Өөрчлөлт хийх цаг болжээ" гэсэн юм.
Бямба гаригт би сэрээд энэ түүхийг бичиж эхлэхийнхээ өмнө Харрис, Байден нарын ялалт тунхагласан тэр өглөөнөөс хойш өдөр бүр хийдэг байсан зүйлээ хийлээ. Твиттер, Инстаграм мэдээллийн сайтуудыг шалгахаар хөнжил дотроос утсаа олж, санал тооллогын шинэчлэлтийг шалгадаг өнөөх зуршлаа давтав. Бид Пеннсильван, Невада, Жоржиа мужийн албан ёсны мэдээллийг хүлээсээр байв. 10 минутын дараа шинэ гарчиг гарч ирэв. CNN Байденийг ерөнхийлөгчөөр сонгогдсоныг тунхаглав. Нью-Йорк, Атланта дахь найзуудынхаа авсан зургуудад гудамжинд баяраа тэмдэглэж, бүжиглэж, шампанск задлаж буй олон хүмүүсийн зураг харагдаж байв. Би найз нөхөд, гэр бүлийнхэн рүүгээ зурвас илгээсэн. Гэнэт би Трампын төлөө саналаа өгсөн хүмүүс сонгуулийн дүн зарлагдсаныг хэрхэн хүлээж авч байгаа бол, тэр ч байтугай өрсөлдөөн дууслаа гэж бодож байгаа болов уу гэж бодож байлаа.
Харрисийн хэлснээр тэдний засаг захиргаа эхний 100 өдөр коронавирустай тэмцэхэд анхаарлаа хандуулна. Тэрээр "Эхний хандлага нь энэ цар тахлын хяналтыг авах ёстой" гэсэн юм.
Эдийн засгийн тухай ярихад Харрис нь жижиг бизнес эрхлэхэд анхаарлаа төвлөрүүлж, COVID-ийн дор амьдрахад дасан зохицоход нь туслахын тулд холбооны сангуудыг ашиглахад анхаарлаа төвлөрүүлнэ. Түүнчлэн тэрээр байшин өмчлөгчид болон түрээслэгчдийг нүүлгэн шилжүүлэх, барьцаалахаас хамгаалахад туслах конгрессын хуулийн төслийг өргөн барихыг хүсч байна. Харрис эдгээр бүх арга хэмжээний цаана "Америкийн ажиллах хүчинд хөрөнгө оруулах" санаа байгаа гэв.
Цар тахал болохоос өмнө ч гэсэн “хэтэрхий олон хүн хоёр, гурван ажлын байранд ажиллаж байсан. Жо Байден бид хоёр оршин тогтнох боломжтой, байх ёстой гэж үздэг ертөнцөд хүмүүс зөвхөн нэг л ажил хийх ёстой" гэв. Ирээдүйд тохиолдох гамшгийн хор уршгийг арилгахад туслалцаа үзүүлэхэд шинжлэх ухаан ч чухал байх болно. Харрисийн ээж нь эрдэмтэн бөгөөд Калала, Калифорнийн Беркли хотод өсч байхдаа Камала болон түүний дүү нарыг лабораторид дагуулж очдог байжээ. Харрис нь шинжлэх ухааныг уур амьсгалын өөрчлөлтөөр дамжуулан улс орны дэд бүтцийг барих цорын ганц арга зам гэж үздэг.
Гэр бүлээ эрүүл аюулгүй байлгах үндсэн асуудал биднийг нэгтгэж байна гэж тэр хэллээ. Энэ нь Харрис, Байден нарыг өвлийн турш удирдан чиглүүлсэн итгэл үнэмшил юм. Тэрээр "Үүнийг хэт хялбаршуулах эрсдэлтэй тул үзэн ядалтыг үзэн ядалт гэж үзэхгүй. Та хуваагдлын нэг мөрийг нөгөө мөрийн шугамтай нэгтгэж таарахгүй. Америк хүмүүсийн дийлэнх нь ийм хандлагыг хүлээн зөвшөөрдөггүй, дургүй байдаг гэдэгт бид итгэдэг" гэлээ. Конгрессын сонсгол, улс төрийн мэтгэлцээн, олон нийттэй харьцах харьцааныхаа хэрээр Харрис дайсагнасан байдал, шүүмжлэлийг хөсөр хаях чадвартай; тэр толгойгоо хазайлган хөгжилтэй инээмсэглэн тэднийг холдуулна. Энэ байдал нь түүнийг болон Байденыг тойргийнхоо зарим хэсэг нь бослогын байдалтай хэвээр байсан ч удирдахад нь тусалж болох юм, эсвэл шинэ засаг захиргааг дэмжихээс татгалздаг Америкчуудаас бүрмөсөн холдуулж болзошгүй юм. Өнгөрсөн жил мөн тус улсын түүхэн дэх цагдаа нарын харгислал, арьс өнгөөр ялгаварлан гадуурхах үзлийн эсрэг хамгийн өргөн тархсан, тогтвортой эсэргүүцлийн жагсаал болж, Жорж Флойд алагдсанаар гал авалцсан юм. Митт Ромни хүртэл жагсаалд нэгдсэн. Харрис надад хэлэхдээ бослого нь хар арьст хүмүүсийг цагдан хорьж, яллаж, яллагдагчаар татах арга замын талаар бодоход нь нөлөөлөөгүй гэлээ. Тэрээр энэ талаар "Эрүүгийн шударга ёсны шинэчлэл, арьс өнгөний ялгаварлахгүй байх шударга ёсны төлөөх тэмцэл нь хүн бүрийн тэмцэл байх ёстой гэдгийг тэмдэглэхэд хялбар болгосон. Би Жорж Флойд алагдсныг эсэргүүцэж байсан хүмүүстэй хамт тэнд байсан. Хар амьдрал чухал гэж хашгирч, ярьж, уйлж байсан олон янз байдлыг анх удаа харсан" гэлээ.
Харрисын байгалийн харизм ба харьцангуй байдал нь түүнийг Обамагийн эффект гэж нэрлэж болох нэг хувилбар юм. Тэр ч гэсэн ихэнхдээ өрөөн доторх цорын ганц хар, Энэтхэг гаралтай Америк эмэгтэй байсан бөгөөд өөрийгөө эргэн тойрны бүх хүмүүсээс илүү сайн биш юмаа гэхэд илүү сайн гэдгээ батлахыг өөртөө албадаж байжээ.
Харрис үргэлж анхных нь байх ч сүүлчийнх биш гэж амлаж байгаа нь түүний уриалгын нэг хэсэг гэдгийг мэддэг. Мишель Обама "Дэд Ерөнхийлөгч Харрис ажил мэргэжлийнхээ туршид олон удаа "анхны" байсан гэж хэлжээ. Мөн "Тэр бол юу хийж байгаагаа мэддэг эмэгтэй. Энэ нь хүн болгонд таалагдах гэж хичээх эсвэл зарим хүмүүст энэ ажилд хангалттай сайн гэдгээ нотлох гэсэн үг байж болохгүй" гэсэн юм.
Бидний харж буй Харрис өөрийн гэр бүл, найз нөхөддөө маш их анхаарал тавьдаг эмэгтэй. Кампанит ажил ихсэн галзууруулах хэмжээнд байсан ч гэсэн тэр үнэхээр чухал зүйлийг хэзээ ч мартдаггүй байв. Тэр хүүхдүүд, бяцхан зээ нар, нөхөр, аавдаа анхаарал тавьсаар байсан юм. Харин тэрээр хоол хийдэггүй гэнэ. Түүнд нөхөр нь тухайн өдрийн оройн хоолны жорыг зааж өгдөг байна.
Ярилцлагын төгсгөлд Харрис "Үндэстний хувьд хэн нэгнийх нь төлөө хэн нэгэн нь зовж шаналах нь бидний ашиг сонирхолд нийцэхгүй гэдэгтэй санал нэг байна" хэмээн хэллээ.
Б.Бүжлхамаа
vogue.com