АНУ-ын төрийн тэргүүн солигдохтой зэрэгцээд олон улсын харилцаанд том том өөрчлөлт орох нь. Түүний нэг нь Израиль, Саудын Араб улсууд Байдены засаг захиргаа 2015 оны Ираны хэлэлцээрт эргэн орох зорилт тавьсанд маш их санаа зовж байна.
Энэ ч утгаараа олон улсын тавцанд төдийлөн сайн харилцаатай байдаггүй Израйл, Саудын араб 2 улсын төрийн томчуул нууцаар уулзалт хийсэн эсэх асуудал олны анхаарлыг татаад байна.
Израилийн Ерөнхий сайд Бенжамин Нетаньяху ням гаригт Саудын Арабын Улаан тэнгисийн эрэг дээрх Неом хотод очиж угсаа залгамжлах ханхүү Мохаммед Бин Салман болон Төрийн нарийн бичгийн дарга Майк Помпеотой уулзахаар явсан гэж Израилийн эх сурвалжууд мэдэгдсэн.
Гэсэн хэдий ч Саудын Арабын Гадаад хэргийн сайд Фейсал бин Фархан даваа гаригт ийм уулзалт болоогүй гэж үгүйсгэлээ.
Магадгүй Саудын Арабчууд цацагдсан мэдээлэлд сэтгэл хангалуун бус байж болох юм эсвэл олны нүднээс харилцаагаа нуух гэсэн оролдлого ч байж болох юм. Харин энэ зуур Нетаньяху энэ үйл явдлыг үгүйсгэж ямар нэгэн мэдээлэл хэлсэнгүй.
Саудын Арабын Гадаад хэргийн сайд твиттертээ “Саяхан нарийн бичгийн дарга Помпеогийн айлчлалын үеэр угсаа залгамжлах хунтайж Израилийн эрх баригчидтай уулзсан гэх мэдээлэл хэвлэлээр гарч байхыг харлаа. Ийм уулзалт болоогүй. Цорын ганц албан тушаалтнууд Америк, Саудын Арабын хүмүүс байсан" гэж бичжээ.
Энэ жиргээнээс хэдхэн минутын дараа Кнессетэд олон нийтийн Ликуд уулзалтын үеэр Нетаньяхугаас уулзалтын талаар асуув. Тэрээр хариуд нь “Би эдгээр асуудлаар хэзээ ч тайлбар өгөөгүй, одоо ч өгөхгүй. Би энх тайвны хүрээг өргөжүүлэхээр ажиллаж байгаа гэж хэлж болно, энэ нь улам өргөжинө гэж найдаж байна" гэжээ.
Энэ хоёр талын эрх баригчид уулзсан эсэх яагаад чухал вэ?
Израиль, Саудын Араб олон жилийн турш нууц харилцаатай байсан. Хоёр тал албан ёсоор батлаагүй боловч ийм өндөр түвшний уулзалтын талаар анх удаа шуум дэгдэж байгаа юм. Басхүү энэ шуум сэжиглэх баримтаар баталгаажив. Онлайн нислэгийн радарын сайтуудын өгөгдөлд хувийн онгоц Тель-Авиваас ням гаригийн орой хөдөлж, шууд Неом руу нисч байгааг харуулсан. Тийрэлтэт онгоц газар дээр таван цаг байсныхаа дараа Израильд буцаж ирсэн байна.
Ер бусын тус нислэг нь Помпео болон Саудын Арабын угсаа залгамжлах ханхүү нарын төлөвлөсөн уулзалттай давхцаж, Төрийн нарийн бичгийн даргын хуваарь дээр нийтлэгдсэн байв.
Энэ хооронд Саудын Арабчууд, Израильчууд ба Америкууд Тель-Авиваас Неом руу нисэх онгоцыг онгоцны мөр илрүүлж, уулзалтыг ил болгоно гэдгийг мэдэж байсан. Израилийн эх сурвалжуудын мэдээлж буйгаар Нетаньяху эвслийн түншүүд болох Батлан хамгаалахын сайд Бенни Ганц, Гадаад хэргийн сайд Габи Ашкенази нарыг аяллын талаар урьдчилан мэдээлээгүй байна.
Нетаньяхугийн алба энэ түүхийн талаар тайлбар өгөөгүй ч бас үгүйсгээгүй байна.
Айлчлалын талаархи мэдээлэл Израилийн хэвлэлүүдэд цацагдсаны дараа Нетаньяухын нийгмийн мэдээллийн зөвлөх Топаз Лук твиттертээ "Бенни Ганц улс төртэй харьцаж байхад Ерөнхий сайд энхтайван байгуулж байна" гэж жиргэжээ.
Үйл явдлын цаана нь
Израилийн коронавирусийн кабинет ням гаригийн орой хуралдах ёстой байсан. Нетаньяхугийн ажлын алба бямба гаригийн орой мэдэгдэхдээ илүү их ажил хийх шаардлагатай байсан тул хурлыг хойшлуулсан гэсэн юм. Гэвч үнэндээ Засгийн газрын хуралдааныг хойшлуулах жинхэнэ шалтгаан бол Нетаньяху Саудын Араб руу хийсэн аялал байжээ.
Ням гаригт Саудын Араб руу аялахаас хэдэн цагийн өмнө Нетаньяху хэлсэн үгэндээ "Ираныг цөмийн зэвсэгжүүлэхийн эсрэг тууштай тэмцэж, Ирантай байгуулсан цөмийн гэрээг эсэргүүцсэний ачаар Арабын олон орон Израильд хандах хандлагаа үндсээр нь өөрчилсөн" гэжээ.
Бү.Лхамаа
