Энэ амралтын өдрүүдэд МУ-д түүхэн том мөнгөн дүнтэй улс төрийн наймаа явагдах болтой. Учир нь намын жагсаалтанд өөрөө/ах дүүгээ оруулахын тулд намд нь 2-6 тэрбум төгрөг (1.8 сая дол) “хандивлах”наймааны тухай нийгмийн сүлжээгээр шуугисаар байна.

Ирэх сонгуулиар МАН-ыг сонгохгүй байх мянган шалтгаан бий. Гэхдээ хамгийн эхний шалтгаан нь Л.Оюун-Эрдэнэ гэдэг намын дарга. Эрх мэдлийн төлөө ингэтлээ шунасан, ийм ёс суртахуунтай, цуу яриа, гүтгэлгээр нийгмийг удирдана гэж итгэдэг хүн энэ намын толгойд байгаа цагт лав болохгүй.

УИХ-ын даргын Засгийн газарт, Засгийн газрын гишүүдэд хандаж хэлсэн хатуу үг анхных нь биш. Гишүүдийн олонхиор түрж, намаараа дарж хэвтэж байгаад гаргадаг улс төрийн олон шийдвэрүүд дээр УИХ-ын дарга л ганцаараа сөрж харагддаг.

Хүмүүс ярьж байна. Оюун-Эрдэний гэрт амьдарч байгаа юм шиг. Ямар ч эрх чөлөө алга. Зурагт ч үзэх аргагүй боллоо гэж. Харин би Монголд хамгийн том ажил олгогч болсон гэнэ. Хаа сайгүй л төлбөртэй тороол, цулам, ботууд. Намайг яриад эхлэхээр "ир, шалгуул" гэж дайруулдаг болж. Би тэр тухай төгсгөлд нь хариу өгнөө. Энэ удаа гурван зүйлд төвлөрч хэдэн үг хэлье.

Потенциальный улстөрч, том тоглогчийн хувьд энэ цаг хугацааг ажиглагчийн байр суурьт сууж өнгөрөөх боломжгүй. Тэгэхээр ХҮН ч, М.Энхсайхан ч хийх ёстой зүйлээ л хийж байна. Харин АН...?

Түүнийхээ оронд хүүхэд төрүүлсэн хүн болгонд, бүр эр эмгүй наад одонгоо зүүгээд өгчих. Тэрийг чинь харин "хүртээмжтэй байдал" гэдэг юм.

Популизм бол аль ч улс орныг хорлон сүйтгэгч үзэл бодол, үйлдэл юм. Хөгжлийг саатуулан зогсоох төдийгүй арагш ухраадаг популизмаас илүү хүчин зүйл гэвэл дайн л байх. Гэвч дайн сүйрүүлдэг авч дараа нь нийгэм эрүүл саруул байвал дорохноо эргэж сэргэж болдгийг дайны маргаашийн Герман...

Зөвхөн Ардчилсан нам ч биш, ер нь улс төрийн бүхий л нам “Ялбал татварыг 10 хувь болгоно”гэж зарлах хэрэгтэй. Тэгж байж сонгогчдын саналыг авна.

Өмнөд Монгол бол 1.2 сая х.д.км талбайтай, Монгол, Орос улсуудтай хил залгадаг том нутаг. БНХАУ-ын өөртөө засах таван бүс нутгийн нэг нь. Хүн ам нь 24 сая, тэдний 4.0 сая нь Монголчууд. Байгалийн баялаг арвин, төмрийн хүдэр, нүүрс гэх мэт ашигт малтмал их, ялангуяа газрын ховор элементийн нөөцөөр дэлхийд тэргүүлдэг.

С.Зоригийн аллагын хэргийг 26 жилийн турш тасралтгүй мөрдөж гурван шатаар оруулж эцэслэн тогтоосон, нотлох бичлэгийг бүр хэдэн жилийн өмнө телевизээр задалсан, өөрөөр хэлбэл илэрчихсэн хэргийн материалыг нууцалсаар байна. Дээрх гурван нэвтрүүлгийн хоёрынх нэр “Зориг”-той байгааг анзаарвал энэ удаад түүгээр том бооцоо тавьжээ.

Зах зээлийн харилцаа-капитализм руу шилжээд 34 жил болчихсон улс гэхэд социализмын үеийн шагналын тогтолцоо, сэтгэхүй дээрээ уран сайхандсан ийм нэг дутуугийн комплекстой 3.5 сая ард түмэн Азийн цээжин дээр байж байна. Нүүрс, зэс гадагш зарахгүй бол угаасаа эдийн засаггүй болчих гээд. Урлаг уран сайхан мянга байгаад нэмэргүй.

Д.Амарбаясгалан гэх улаан гэрийн ухуулагч малчдын шинэ хоршоонд элссэн өрх сарын 5 саяын цалинтай болно ч гэх шиг. 50 саяын хөнгөлттэй зээлийн 20 хувийг малчин төлөөд 80 хувийг амарбаясгалант хааны өглөгч дүрээр хувиасаа төлөх аятай жүжиглэх нь угтаа сонгуульд ялах заль мэх. Бүл бүлээрээ малчид хоршиход татвар төлөгчдийн мөнгийг янз бүрийн халамж нэрээр тараахгүй бол Л.Оюун-Эрдэнэ, Д.Амарбаясгалан хоёр сонгуулийн өрсөлдөөнд үнэгүйднэ.

Хотод байдал эвгүйцэх тусам МАН хөдөөд түшиглэхийг эрмэлзэж байна. Тэдний “аз” болж энэ жил хатуу гарч, зуданд нэрвэгдэв. Нэгэнт Засгийн газрынхныг тойрогт дэвшүүлэх болсон учраас өнгөрсөн хоёр сард Засгийн газар хотыг бараг мартаад бүгд хөдөө цас малтсан. 

Сонгууль болоод амьдрал дуусчихгүй. Сонгуулийн дараа бид ямар ч засагтай байсан амьдрал үргэлжилнэ гэдгийг санах хэрэгтэй.

Зөвлөлт Холбоот Улс 1991 онд нурсны хойтон жил хэвлэгдсэн Фрэнсис Фукуямагийн "Түүхийн төгсгөл ба сүүлчийн" хүн номоороо ардчилсан дэглэм дэлхийд өрсөлдөгчгүйгээр ноёрхсоноор хүмүүн төрөлхтний түүх төгсгөх үү гэдэг асуулт тавиад дэлхийг шуугиулсан. Либерализм нийгмийн хамтач сэтгэлгээг үгүй хийхэд хувиа бодож довоо шарлуулсан “сүүлчийн хүн” бойжих уу гэдэг санаа зовоосон шинэ асуултад хариулт өгсөн нь тэр...

Сонгуульд санал авахын төлөө улс орныхоо ирээдүйг баллаж болохгүй. Монгол Улсаа хөгжүүлье л гэж бодож байгаа бол монгол хүнээ хөгжүүл. Эмч багш нараа хүндэл, оюун ухааныг дээдэл. Боловсролын, эрүүл мэндийн системээ өөрчил. Дэлхийн улс орнууд явж байгаа тэр жишигт хүргэ.

Өнөөдөртөө яахав, МАН дангаараа эрх барьж байна. Дангаараа яриад, дуртай дуугаа дуулаад, дуулсан дуундаа уяраад гоё л байгаа байх. Гэхдээ ирэх сонгуулийн дараа эрх биш юм өөрчлөгдөнө. Буруудвал "Төрийн эрхийг хууль бусаар авах" гэмт хэрэг рүү ч түлхэгдэж магадгүй.

2011 онд Монгол Улсын эдийн засаг 17 хувийн өсөлттэй, гадаадын хөрөнгө оруулагчдын цуваа үүсчихсэн өнөөдрийнхөөр бол гайхамшиг гэж хэлж болох цаг үе байв. Хэдхэн жилийн дараа Монгол бол Азийн бар болно гэж гадны шинжээчид ам уралдан зарлаж, дэлхийн том брэндүүд Улаанбаатарт оффис, байрны эрэлд гарцгааж байлаа.

Хүнд ноогдох гурилын хэрэглээ байнга тогтмол байгаа боловч 1990 онд худалдаалагдаж буй 2-р гурилын хэрэглээ 80 хувийг нь эзэлж байсан бол одоо дээд гурилын хэрэглээ 80 хувь болсон байна. Монгол улсын хилээр 60 мянга орчим нэр төрлийн бараа импортоор орж ирж буйн үлэмж олон нь хүнсний бүтээгдэхүүн юм. Хүнсний нэр төрөл олширсноос гадна чанар эрс дээшилж витамин, амин дэм, чихэрлэг их болсноор хэдийгээр тоон судалгаа байхгүй ч залуучуудын өндөр, жин нэмэгдсэн нь нүдэнд харагдана. Хүнсний зохисгүй хэрэглээнээс болж 35-аас дээш насны хүмүүсийн хэт таргалалт, жингийн хэтрэлт 63 хувьд хүрч байна.

Хот даяараа ура хашгирна. Хөдөлмөрчдийн уухай бусдаасаа хамаагүй найруулгатай. Цагдан сэргийлэхийн ажилтнууд гаваараа даллан “Хорь, хорь, хорь...” гэдэг хэсгийг хоороороо нижигнүүлж байхад, Жудогийн сээктийн тамирчид нударга зангидан “Тавь, тавь, тавь... ”хэмээн түрэхийг харваас энэ хэсгийг Хийроо Баатар найруулсан нь илт.