Хөгжиж буй орнууд ковидын улмаас нас барсан хүний албан ёсны бүртгэлийг тэр бүр хөтөлдөггүй байна. Африкт нас барсан 10 хүн тутмын 9 нь, дэлхийн хэмжээнд 10 хүн тутмын зургаа нь бүртгэгддэггүй гэх судалгаа байгаа аж.
Энэ нь гүн гүнзгий үр дагавартай байж болно. ДЭМБ 2021 оны эцэс гэхэд дэлхий даяар 15 сая хүн коронавирусийн тахлын улмаас нас барсан гэж тооцоолж байгаа нь одоо байгаа зургаан сая хүний тооноос хоёр дахин их байна.
Судлаачид "цахим аман задлан шинжилгээ" гэсэн алдагдсан бүртгэлийг бий болгохын тулд айл өрхөөр явж, "хаалганаас хаалганд" задлан яриа хийж байна.
Сьерра-Леон зэрэг орнуудад тэд бүхэл бүтэн тосгоныг тойрч, сүүлийн хоёр жилд нас барсан хүмүүсийн талаар хүмүүсээс ярилцлага авчээ. \
Энэхүү цуглуулсан мэдээлэл нь үндэсний статистик тоо мэдээнд багтсан бөгөөд үүнийг нь эмч, судлаачид цаашид нас баралтыг ангилах, шаардлагатай урьдчилан сэргийлэлтийг хийх зэргээр ашиглах юм.
Энэ бол ер бусын хөдөлмөр их шаардсан арга юм.
Гэхдээ Африкын зарим оронд нас баралтаас урьдчилан сэргийлэх ч арга хэмжээ авдаггүй байна. Сьерра-Леонд хүмүүсийн дийлэнх нь урьдчилан сэргийлэх боломжтой эсвэл эмчлэх боломжтой шалтгаанаар нас бардаг гэжээ.
Сьерра-Леонд насанд хүрэгчдийн хамгийн том алуур бол хумхаа өвчин, эхийн эндэгдэл байдаг байна.
Б.Бүжлхамаа
www.nytimes.com