2006 онд дэлхийн хөрөнгө оруулагчид Орос руу хошуурч, оросууд олон улсын нэр хүнддээ санаа тавьдаг байх үед АНУ-ын Төрийн нарийн бичгийн дарга асан Мадлен Олбрайт Москвад болсон хөрөнгө оруулалтын бага хурал дээр үг хэлжээ. Түүний яриа дуусмагц өө сэвгүй англиар ярьдаг, чин сэтгэлтэй Сибирийн залуу Хятад улс улам дордож байхад АНУ яагаад Оросын хүний ​​эрхийн байдалд санаа тавьж байгаа юм бэ гэж асуув. Хариуд нь Олбрайт "Учир нь бид чамаас илүү ихийг хүлээж байна" гэж хариулжээ.

Орос улс коммунизмаас татгалзаад ардчилсан эргэлт хийнэ гэж итгэх нь гэнэн хэрэг байсан уу? Хүйтэн дайн дуусахад барууны орнууд анх ЗХУ-ын сүүлчийн удирдагч Михаил Горбачев, Оросын анхны ерөнхийлөгч Борис Ельцин нарыг ардчилагч хэмээн өлгийдөж авсан. Кремль улс төрийн монополь байдлаасаа татгалзаж, оросуудын цугларах, үзэл бодлоо илэрхийлэх, гадаадад аялах зэрэгт тавьсан хязгаарлалтыг цуцалснаар ардчиллын үйл явц эхэлсэн.

Гэвч Орост ардчилал тогтож чадсангүй, Москвад Олбрайт үг хэлж байх үед Ельциний залгамжлагч Владимир Путин одоо байгаа ардчиллын сул байгууллагуудыг хичээнгүйлэн устгаж байв. Тэдний оронд Путин ардчиллын бүх зан үйл, институцийг харуулсан фасадыг зассан боловч хоосон бүрхүүлээс өөр юу ч биш байв. Путин 2020 онд засаглах эрхээ зургаан жилээр дахин хоёр удаа сунгаж, улмаар дотоодын хамгийн ширүүн өрсөлдөгч болох Алексей Навальныйг хордуулж, шоронд хорьсны дараа Орос улс ичихгүй дарангуйлагч болон хувирсан. Эрх мэдлийнхээ оргилд хүрсэн мэт Путин Украинд бүрэн хэмжээний довтолгоо хийж, барууны орнууд цэргийнхэн хөндлөнгөөс оролцвол цөмийн дайн хийнэ гэж сүрдүүлсэн.

Орос болон барууны орнуудын аль алинд нь Путины дайралтыг АНУ болон түүний холбоотнууд НАТО-г зүүн зүгт өргөжүүлж, Украинд эцсийн байр сууриа илэрхийлэхэд хүргэсэн гэж тайлбарладаг. Путин найман жилийн өмнө эх оронд нь түрэмгийлэхээс өмнө Украинчууд НАТО-д элсэх талаар маш хоёрдмол байр суурьтай байсан ба тус холбоо Украины гишүүнчлэлийн асуудлаар санал зөрөлдөж, Герман, Франц үүнийг эсэргүүцэж, Жорж Бушийн дараа АНУ-ын бүх ерөнхийлөгчид энэ хэтийн төлөвийг огтхон ч сонирхохгүй байсныг энэ түүх үл тоомсорлодог. Түүгээр ч барахгүй 2014 онд Крымийг булаан авч, Украины зүүн хэсэгт бага түвшний дайн дэгдээснээр Путин Украиныг НАТО-гийн гишүүнчлэлээс салгаж, эвслийг өвлөхөд дургүйцэх газар нутгийн мөргөлдөөнийг бий болгов. Үүний дараа Путин Украин дахь өөрийн жинхэнэ зорилго бол Оросын хяналтад байсан газар нутгийг эргүүлэн авах явдал гэдгийг тодорхой хэлсэн.

НАТО-г Путины түрэмгийллийн дайны өдөөгч гэж нэрлэх нь шалтгаан биш харин анхаарал сарниулах явдал юм. Хүйтэн дайны хар өдрүүдээс хойшхи дорно дахины харилцаа хамгийн муу үед ч АНУ болон түүний холбоотнууд Москвагийн цөмийн зэвсгийн ачаар Орост цэргийн аюул занал учруулахгүй байна. Кремль НАТО-г заль мэхийн дүрд хувиргасаар байгаа нь тус улсад тулгарч буй бодит аюулаас илүүтэй Оросын фобигийн тухай өгүүлдэг. Путиныг Украин руу довтлоход хүргэсэн нь эвслийн өргөжилт биш; Энэ бол Орос ардчилсан орон болж чадаагүй явдал юм.

Ардчилсан Орос улс ардчилсан орнуудын холбоо хил рүүгээ ойртоход асуудал үүсгэхгүй байх байсан. Мөн ардчилсан Орос улс өөр ардчилсан улс болох Украинтай дайн хийхгүй, Европын бусад ардчилсан орнуудыг заналхийлэхгүй. Орос улс ардчилсан орон болж чадаагүй нь барууны орнуудтай зөрчилдсөний үндсэн шалтгаан бөгөөд Путины дараах эрин үед тус улсын хамгийн том ачаа байх болно. Энэхүү хатуу үнэн нь том асуултыг урган гарч ирж байна. Орос улс эзэнт гүрэн шиг удирдаж, эзэнт гүрний дараах хий үзэгдэлд нэрвэгдсэн бол хэзээ нэгэн цагт ардчилсан орон болж чадах уу?

Орос улс дарангуйллын урт удаан түүхтэй учраас барууны орнууд оросууд ардчиллыг хүлээн авах чадвартай гэдэгт эргэлздэг. Мөн Орост барууны хэв маягийн ардчилал байж болохгүй гэсэн итгэлийг зөвхөн Путины дэмжигчид төдийгүй монархистууд, коммунистууд, үндсэрхэг үзэлтнүүд, Евразийн үзэлтнүүд ч хуваалцдаг. Тэд бүгд Орос улс өөрийн гэсэн соёлын замаар явах ёстой бөгөөд Орос улс либерал ардчиллын зааварчилгааг хүлээж авах хүсэлгүй байгаагаас болж барууны орнуудтай зайлшгүй зөрчилддөг гэж тэд бүгд маргаж байна.

Ардчилал нь тодорхой соёлтой нийцэхгүй гэсэн маргааныг дэлхий даяар автократыг хамгаалагчид сонсож болно. Орон нутгийн улс төрийн уламжлал нь тухайн улсад ардчилал хэр хурдан хөгжихөд чухал үүрэг гүйцэтгэдэг ч энэ нь тодорхой бус байдаг. Өмнөд Солонгос бол хэдэн үеэрээ үе дамжин тэргүүлдэг байсан ёс заншилыг халж хэрхэн ардчилалыг тэргүүлэгч орон болон хувирч болдгийн тод жишээ бол Хойд Солонгос дур мэдэн татсан хилийн улмаас тухайн үндэстэн хэрхэн дарангуйлалд баригдаж болдгийг харуулж байна.

Орос улс дарангуйлал, барууны орнуудтай мөргөлдөхийг урьдаас тогтоогоогүй. 1991 онд Оросууд Зөвлөлт улс нуран унасанд хатан шаналж байсан ч тэд бас догдолж байсан. Америк хүний ​​хувьд тэр үед орос хүнтэй уулзах нь удаан хугацаанд хагацсан төрөл төрөгсөдтэйгээ уулзахтай адил байв. Тэр үед коммунизм дампуурсан, барууны ардчилал ямар ч бэрхшээл тулгарсан улс төрийн дээд тогтолцоо байсан гэсэн ертөнцийг үзэх үзлийн нэгдмэл байдлыг олж мэдсэн. Хямдрал, хомсдолд дассан олон оросуудын хувьд барууныхны сэтгэл татам байдал нь юуны түрүүнд хэрэглээний бүтээгдэхүүнийхээ гялбаанд оршдог. Гэхдээ олон оросууд улс төрийн эрх, эрх чөлөөний биет бус үнэ цэнийг, ялангуяа нэг намын дарангуйллын долоон жилийн дараа хүлээн зөвшөөрсөн. Зөвлөлт Холбоот Улс задран унаснаар Орос улс олон намын тогтолцоотой ардчилсан улс болж шинэ оршин тогтнож эхэлсэн.

Одоо 30 жилийн дараа Путин улс орноо реваншист дарангуйлагч улс болгов. Түүнийг үхсэн ч юм уу, огцруулсан ч юм уу, Орос, Америкчуудын хооронд баяр баясгалантай уулзалт байхгүй болно. Харилцаа нь харилцан хардлага, шүүмжлэл, зөрчилдөөнтэй ертөнцийг үзэх үзэл зэргээр тэмдэглэгдэх болно.

Яагаад бүгд буруу зүйл болсон бэ?

Хэдийгээр Зөвлөлт Холбоот Улс болон барууны гүрнүүд болох АНУ, Их Британи, Франц зэрэг улсууд хүйтэн дайны үед дайсагнагч байсан ч Дэлхийн II-р дайнд нийтлэг ялалт байгуулсан. ЗХУ-ын удирдагч Иосиф Сталин барууны ардчилалтай холбоотон байсан нь ЗХУ-ыг дэлхийн хүчирхэг гүрэн болох хууль ёсны гол эх сурвалж болж, НҮБ-ыг үндэслэгч гишүүний байр сууриа бэхжүүлсэн юм. Үүний зэрэгцээ дайны үед ЗХУ-ын хүн төрөлхтний золиослол нь Сталинд Европын талыг эзлэн авах алиби болсон юм.

ЗХУ-ын дэглэм барууны орнуудтай өрсөлдөхүйц нэр хүндийг баясгаж, хүн төрөлхтний үйл ажиллагааны бараг бүх салбарт түүнтэй өрсөлдөх гэж атаархаж байв. Тийм ч учраас Орос барууны орнуудтай ойртож байсан нь үнэхээр байгалийн, бараг гэр бүлийн юм шиг санагдсан. Оросуудын дунд эдийн засаг, улс төрийн хувьд барууных шиг амьдрах чин хүсэл эрмэлзэл байсан. Гэвч Горбачевын перестройка (бүтцийн өөрчлөлт) ба гласность (нээлттэй байдал) зэрэг бодлого нь ЗХУ-ыг шинэчилж чадаагүй бөгөөд үүний оронд мөхлийг хурдасгасан.

1991 оны 12-р сард ЗХУ задран унаснаар шинээр тусгаар тогтносон 14 улс үндэстэн улс болон хувирч янз бүрийн түвшинд амжилтанд хүрсэн. ОХУ-ын Холбооны Улс өөрийгөө дахин тодорхойлох гэж тэмцэж байв. ЗХУ задран унасан нь Орос улс олон зууны турш өргөжин тэлж байсан эзэнт гүрэн задран унасан гэсэн үг. Дэлхийн II-р дайны үед Сталины газар нутгийн ялалт Прагагаас Пхеньян хүртэл үргэлжилсэн нь Оросын нөлөөний үнэмлэхүй оргил үе юм. 2005 онд В.Путин ЗХУ задран унасныг “XX зууны хамгийн том сүйрэл” гэж нэрлэхдээ ЗХУ-ыг дангаар нь биш, харин Оросын эзэнт гүрэн, хосгүй өргөн цар хүрээтэй, хүчирхэг гүрэн гэж халаглаж байсан.

Ельциний удирдлаган дор Орос улс бүх нэр хүнд (цөмийн зэвсэг, НҮБ-ын Аюулгүйн Зөвлөлд хориг тавьсан, дэлхийн хэмжээний элчин сайдын яамдын сүлжээ) болон түүнээс үүдэлтэй дарамт (гадаад өрийн үүрэг гэх мэт) ЗХУ-ын хууль ёсны залгамжлагч болсон. 11 цагийн бүс, 100 гаруй үндэстэн ястны бүлгүүдтэй Орос орон хэмжээ, сэтгэлгээний хувьд бодит эзэнт гүрэн хэвээр байв. Хүн амын нэлээд хэсэг нь устаж үгүй ​​болсон эзэнт гүрнийг дурсах, харамсах сэтгэлээр эргэж хардаг байсан тул Зөвлөлтөөс ангижрах, доромжлох үйл явц байгаагүй. Коммунизмын өмнөх үеийнхэндээ хэд хэдэн алдартай нэр өөрчлөгдсөнөөс гадна Оросын ихэнх газруудын нэрийг өөрчлөөгүй юм. ЗХУ-ыг үндэслэгч Владимир Лениний хөшөө орон даяар Лениний талбайг бүрхсэн хэвээр байгаа бөгөөд Лениний муми Кремлийн ханан дахь булшиндаа үлджээ. ОХУ-ын хувь хүмүүс өөрсдийнхөө амьдралд өнгөрсөн үеийн хүлээсийг салгах эрх чөлөөтэй байсан ч ангижрах гэхээсээ илүүтэй алдах мэдрэмж нь үндэсний сэтгэл санааг тодорхойлдог байв. Олон сая оросууд амьжиргаагаа алдаж, ядуурал руу гулсаж, командлалын эдийн засгаас эмх замбараагүй шилжсэн нь энэ мэдрэмжийг улам хурцатгав.

1993 онд Оросын парламент дахь коммунистууд болон үндсэрхэг үзэлтнүүдийн эвсэл Ельциний хийсэн эдийн засгийн хүнд шинэчлэлийг эсэргүүцэн бослого гаргаж, Кремльтэй үндсэн хуулийн сөргөлдөөнд хүргэв. Ельцин парламентыг их буугаар буудаж, цус урсгасан бослогыг дарахад Орос эхлээд ардчиллын замаасаа хазайсан. Жилийн дараа Ельцин Оросын өмнөд хэсэгт орших лалын шашинтнуудын жижигхэн муж болох Чеченийг харгис хэрцгийгээр довтлох тушаал өгснөөр энэ тойрог зам бүр ч дордов.

1980-аад оны сүүлээр ЗХУ ардчилалтай болж эхэлснээр түүний бүрэлдэхүүнд багтдаг бүгд найрамдах улсуудад өөрийгөө тодорхойлох шаардлага улам бүр нэмэгдсэн. ЗХУ-ын хамгийн том бүгд найрамдах улс болох Орос улс тэнд амьдарч байсан угсаатны бүлгийг хүлээн зөвшөөрсөн 20 орчим "автономит" нутаг дэвсгэрийг агуулж байв. Зөвлөлт Холбоот Улс задарч эхлэх үед Оросын эдгээр нутаг дэвсгэрийн хэд хэдэн хэсэг нь Кремлийн бүрэн эрхт байдал, эсвэл Чеченийн хувьд шууд тусгаар тогтнолыг шаардаж байв. Зөвлөлт Холбоот Улсаас хойшхи Орост ардчиллыг гүнзгийрүүлж, федералчлах бодит оролдлого нь Горбачевын анх гаргасан төвөөс зугтах хүчний үйл ажиллагааг хурдасгах байсан болов уу. Ельциний Чеченийг өрөвдмөөр дайралт хийсэн нь Оросыг задрахад саад болж байсан ч энэ нь улс төрийн зохион байгуулалтын арга хэрэгсэл болгон олон нийтийг хамарсан хүчирхийлэл буцаж ирснийг тэмдэглэв.

Чеченьд болсон тулалдааны үеэр Оросын хуучин вассалууд болох Балтийн гурван улс, Польш, Чех, Словак, Унгар улсууд НАТО-д элсэхээр яарч байв. Тэд бүгд Зөвлөлтийн довтолгоонд өртөж байсан бөгөөд Оросыг удахгүй энх тайвныг эрхэмлэгч хөрш болно гэдэгт мөрийцөх ямар ч шалтгаан байсангүй. Төв болон Зүүн Европын улс орнуудын үзэж байгаагаар Орос улс ардчилсан замаас зөрж байгаа нь ирээдүйн түрэмгийллийн эсрэг баталгаа болж НАТО-д элсэх зайлшгүй шаардлагатай болсон.

1996 онд Ельцин Чеченьд эвлэрэх тохиролцоонд хүрсэн ч дайнд нэрвэгдсэн нутаг дэвсгэрт энх тайван байдал эргэн ирээгүй. Тэрээр Чечений салан тусгаарлах үзлийг дарах хоёр дахь, сүйрлийн кампанит ажлыг эхлүүлэхийг өөрийн сонгосон залгамжлагч Путинд үлдээсэн. Путин Чеченьд хэрцгий хүүхэлдэйн дэглэм тогтоож, урьд өмнө хэзээ ч байгаагүй нефтийн өсөлтөөс үүдэн түүний үнэнч байдлыг нефтийн доллараар худалдаж авсан. Ельцинээс ялгаатай нь Путин Оросын хагарлын талаар цаасан дээр буулгах нөөцтэй байсан. Тэрээр арван жилийн задралын дараа Оросуудыг сэргээнэ гэж амласан. Тогтвортой байдал, тэр ч байтугай хөгжил цэцэглэлт ойрхон байгаа мэт харагдаж байв.

Путины нэр хүндийн нэг нууц нь олон оросуудын дотор байдаг бардамнал, ичгүүрийн хачирхалтай холимогийг ашиглах чадвар юм. Өвөрмөц соёл иргэншилд харьяалагддагаараа бахархах, хоцрогдсон байдлаасаа ичдэг байв. Путин Оросыг реваншист гүрэн болгохдоо авлига хээл хахууль, ядуурал, эдийн засгийн боломж хомс байдлаа түрэмгий гадаад бодлогоор нөхсөн. Тэрээр бүхэл бүтэн нэг үеийнхний дорд үзлийн талаарх өөрийн дүрмийг бататгасан.

Кремль Оросын улам бүр дарангуйлагч тогтолцоог "тусгаар тогтносон ардчилал" гэж нэрлэж эхэлсэн нь бусад ардчилсан орнуудаас дутахгүй, гадаадын шүүмжлэлийг үл тоомсорлох шаардлагагүй гэсэн үг юм. Орос улс цаасан дээр хоёр танхимтай парламент, дээд шүүх, олон улс төрийн намтай ч зөвхөн Кремлийн зөвшөөрөгдсөн нэр дэвшигчид л сонгуульд оролцох эрхтэй.

Путины гадаад ертөнцөд танилцуулсан "тус эрхт ардчилал" нь дотоод үзэл суртлын уялдаа холбоогүй байдлаас үүдэн бүрхэгдсэн байв. Либерал ардчилсан намынхан оросын будлиангүй шовинизмыг сурталчилж байх хооронд коммунистууд урвалт болсон. Улстөрчид “барууныг дэмжигч либералууд” хэмээн цоллодог, тэр дундаа Навальный заримдаа үндсэрхэг үзэлтэй, тэр ч байтугай арьс өнгөөр ​​ялгаварлан гадуурхах үзлийг дэмждэг байв. Кремлийн хууль тогтоох даалгаврыг хэрэгжүүлэх цорын ганц эрхэм зорилго байсан эрх баригч Нэгдсэн Орос нам удалгүй ЗХУ-ын Коммунист намын гүйцэтгэж байсан үүргийг гүйцэтгэсэн.

ЗХУ-ын үед коммунист үзэл суртал хаа сайгүй оршиж, өдөр тутмын амьдралаас нь тасарсан нь олон оросуудын хувьд аливаа үзэл суртлыг утгагүй болгожээ. Посткоммунист Орост бодитой ч юмуу дүр эсгэсэн ч үзэл суртлын улайрсан байдал нь эрх мэдэлтнүүдэд огцрох, солигдох зэргээр солигдов. Үүний нэгэн адил, мөнгө, бохир наймаа нь Оростой адил барууны улс төрийн нэг хэсэг гэж олон оросууд дүгнэсний дараа барууны ардчиллыг биширч, урам хугарах болсон. Улс төрийн нигилизм буюу юу ч үгүй ​​гэсэн итгэл үнэмшил нь Путинд орон зайг нөхөж, түүний засаглалыг сунгах нэг арга болж чадсан. Гэвч энэ нигилизм нь түүний дэглэмийн сул талыг бас харуулж байгаа юм, учир нь түүний эрх мэдлийг атгах аюул заналхийлвэл Путиныг хамгаалахын тулд цөөхөн оросууд гудамжинд гарах болно.

Мэдээжийн хэрэг, Кремлийн Родина буюу "эх орон" руу чиглэсэн уриалга нь улс төрөөс давж гардаг. ЗХУ-д төрсөн сая сая оросуудын хувьд 1991 онд эх орных нь хил хязгаар нэлээд хумигдсан тул энэ үг хоёрдмол утгатай болсон. Путин Оросын алдагдсан эзэнт гүрний титэм болсон Крымийг өөртөө нэгтгэсэн нь гайхах зүйл биш юм. Оросуудын дунд маш их алдартай байсан. Үзэл сурталгүй дэлхийд эзэнт гүрний дурсах сэтгэл хүчтэй татагдсан хэвээр байна.

Гэсэн хэдий ч өөрсдийгөө Оросын үндсэрхэг үзэлтнүүд гэж өргөмжилдөг хүмүүс хүртэл Орост хэзээ ч байгаагүй орчин үеийн үндэстний улсыг бий болгох уу, эсвэл Оросын эзэнт гүрнийг сэргээн босгох уу гэдэгт эргэлзэж байна. Нэгэн удаа Владимир Тор хэмээх үндсэрхэг үзэлтэй удирдагч, "Оросыг оросуудын төлөө" гэж сурталчилж, түүнийг Чечень зэрэг Оросын Хойд Кавказын ихэнх лалын шашинтай мужуудаас тусгаарлахыг сурталчилсан гэж хэлээд “буддын шашинтай буриадууд эсвэл мусульман татарууд Орост нь байр суурь эзэлдэг эсэх” тухайд гайхсан янзтайгаар "Орос бол Оросууд болон үүнтэй санал нийлдэг хүмүүсийн төлөө" гэсэн уриагаа баяртайгаар өөрчилсөн юм.

Оросын үзэл суртлын манан дунд зөвхөн нэг л шошго жинхэнэ хүч чадалтай байдаг. Энэ бол фашист. Оросын нөхцөл байдалд энэ үг нацистын удирдагч Адольф Гитлерийн Зөвлөлт Холбоот Улс руу довтлохоор илгээсэн армийг төсөөлж, устгаж буй аймшигт дайсан гэсэн утгатай. Тийм ч учраас олон оросууд Путины Орос улам бүр фашист болж байгааг анзаарсангүй, учир нь Оросууд фашист байж чадахгүй, зөвхөн тэдний хамгийн муу дайснууд л чадна.

Кремль Украинчуудыг фашист гэж цоллож байгаа нь барууныханд утгагүй сонсогдож байна, учир нь энэ нь бодит байдалтай илт зөрчилдөж байна. Украины хэт барууны үзэлтнүүд Европын тогтсон ардчилалтай орнуудад үндсэрхэг үзэлтнүүдээс хамаагүй дорддог. Украины Ерөнхийлөгч Владимир Зеленский бол Зөвлөлт Украинд нацистын түрэмгийллийн үеэр гэр бүл нь зовж шаналж, эсэргүүцэж байсан еврей хүн юм. Магадгүй хамгийн чухал нь Украинд тогтмол, өрсөлдөөнтэй сонгууль явуулдаг нь ихэвчлэн таамаглашгүй үр дагавартай байдаг. Харин Путин Украинчуудад зориулж "неонацист" гэдэг үгийг ашигласан нь Зөвлөлтийн нөхцөл байдлыг ойлгодог дотоодын үзэгчдэд зориулагдсан юм. Украиныг “Оросын эсрэг” болгож буй “урвагчдыг” эс тооцвол Украинчууд Оросуудтай нэг ард түмэн гэж Путин хэлэв.

Украины тусгаар тогтнол, Украины ардчилал нь эзэнт гүрний эсрэг бослоготой адил юм. Путин түүнийг дахин амилуулж, удирдах ёстой гэж үзэж байна. Путины засаглал мөнхийн мэт санагдаж байсан ч төгсгөл ирэх болно. Гэхдээ түүний залгамжлагч илүү эвлэрэх эсвэл ардчилсан хандлагатай байх болно гэж үзэх үндэслэл хомс. Кремлийн шинэ удирдлага тулалдааныг зогсоохыг зөвшөөрсөн ч гэсэн Оросын хатуу үзэлтнүүдийн дунд Путин хангалттай хүчирхийлээгүй эсвэл Барууныхан Оросыг ялахад саад болсон гэсэн гомдол гарч магадгүй юм. Путины өөртөө нэгтгэсэн Украины газар нутгийг Оросын ирээдүйн засгийн газар сайн дураараа буцааж өгнө гэж төсөөлөхөд бэрх.

Гол асуудал бол Оросууд дэлхийн 2-р дайны дараа германчуудын хийсэн шиг эх орныхоо буруутай үйлдлүүдтэй эвлэрэх магадлал бага байгаа явдал юм. Ардчилсан Баруун Германд ч гэсэн нацист Германыг бууж өгөхийг ялагдал гэхээсээ чөлөөлсөн гэж олон нийт хүлээн зөвшөөрөхөд дөчин жилийн хугацаа зарцуулагдсан. Гэвч дайны дараах үеийн германчуудын хувьд империалист өв уламжлалаа даван туулж, хуучин дайснуудтайгаа эвлэрч, амжилттай ардчиллыг бий болгоход өнгөрсөн үетэйгээ шударгаар тооцоо хийх нь маш чухал байв.

Ирээдүйн оросуудын хувьд өнгөрсөн үеийн ачаа хоёр дахин нэмэгдэх болно. Хэрэв тэд ямар нэгэн хаалт олох гэж байгаа бол тэд зөвхөн Путины Украинд үйлдсэн гэмт хэрэг төдийгүй түүний өмнөх Зөвлөлтийн үеийнхний үйлдсэн алс холын харгис хэргүүдтэй хариуцлага тооцох ёстой. Перестройкийн үед Оросууд Сталины гэмт хэргийн жинхэнэ цар хүрээг илрүүлж эхлэв. Гэвч сүүлийн жилүүдэд Оросын эрх баригчид энэ хүнд хэцүү ажилд саад болж, бүх зүйлийг боломжгүй боломжгүй болгосон. Сталины хувьд Путинд хамгийн чухал зүйл бол түүний Дэлхийн II-р дайнд "агуу ялалт" болон ЗХУ-ыг АНУ-тай өрсөлдөж байсан супер гүрэн болгон хувиргасан явдал юм.

В.Путины хувьд Оросын сүүлчийн эзэнт гүрэн уучлалт гуйх зүйлгүй бөгөөд түүний бүдүүлэг сүйрэл нь зөвтгөх ёстой ялагдал юм.

А.Долгор

foreignpolicy.com