НҮБ-ын хүний эрхийн дээд албан тушаалтан Хятадад зургаан хоног ажилласан бөгөөд Хятад улс лалын шашинт цөөнхүүдийг дарангуйлж буй тал дээр цөөхөн хэдэн шүүмжлэл хэлэв.
Мишель Бачелет түүний айлчлал нь "мөрдөн байцаалтын ажиллагаа биш" бөгөөд Хятадын удирдагч Ши Жиньпинтэй видео яриа хийх үеэрээ "Хятад улс терроризмын эсрэг болон радикализмаас ангижруулах арга хэмжээ авч байгаа талаар асуулт тавьсан" гэж мэдэгдэв.
Ингэхдээ Бачелет Шинжаан дахь ахуй нөхцлийг Бээжингийн “Террорист халдлагад хариу өгөх мэргэжлийн сургалт” гэж тодорхойлдог шиг албаны хэлээр дүрсэлж дурьдав.
Үүний дараа Хүний эрхийн байгууллагууд болон хилийн чанад дахь Уйгурчууд түүний үгийг эрс буруушаав. Human Rights Watch-ын Хятад дахь захирал Софи Ричардсон "Дахин шүдгүй яриа хэлцэл биш харин харгис хэрцгий гэмт хэргийн олон нотлох баримтыг найдвартай мөрдөн шалгахыг шаардаж байна" гэсэн юм.
Хятад улсын сүр хүч дэлхийн хэмжээнд улам бүр нэмэгдэж байгаа нь НҮБ-ын хүрээнд хүртэл нөлөөлж байна гэж шүүмжлэгчид Бачелетийн айлчлалын дараа дүгнэжээ. Гэхдээ шинжээчид зөвхөн энэ айчлалаас үндэслэж ингэж хэлж байгаа хэрэг биш. Тахлын гарал үүслийн талаарх Бээжингийн ярианы зарим хэсгийг ДЭМБ зэрэг үндэстэн дамнасан байгууллагууд ч мөн дэмжсэн байдаг.
Эрх баригчид 2005 оноос хойшхи анх удаа айлчилж буй дээд албан тушаалтанд дорвитой сэтгэгдэл үлдээхийн тулд ихэд хичээл зүтгэл гаргасан. Тэр ч байтугай Хятадын Төрийн хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүд Бачелетийг Бээжинг "Хүний эрхийг хамгаалж байна" гэж магтсан гэж ташаа иш татсан бол начир дээрээ албаны хүмүүс хилийн чанадаас мөрдөн байцаалт явуулахыг уриалсан Уйгурчуудын ар гэрийнхэнд заналхийлсэн байна.
Хөвөн даавууг Шинжаанаас авдаг компаниуд албадан хөдөлмөр эрхэлдэг гэсэн өргөн тархсан буруутгалыг үнэлэхийн тулд үйл ажиллагаагаа ил тод болгохыг хичээж байна.
Б.Бүжлхамаа
www.nytimes.com